هوش هیجانی یا EQ چیست؟

هوش هیجانی را قطعا با نام‌های ضریب احساسی یا EQ نیز شنیده‌اید. هوش هیجانی به توانایی درک، مدیریت و به کارگیری درست و بجای احساسات خود اطلاق می‌شود. این توانایی را به وسیله به کارگیری  روش‌های مثبت اعمال می‌کنند. در نتیجه‌ی این روش‌ها، استرس از بین می‌رود. از نتایج دیگر آن می‌توان به برقراری ارتباط موثر، همدلی با دیگران، غلبه بر چالش‌ها و خنثی کردن تعارض‌ها اشاره نمود.

هوش هیجانی به فرد در برقراری روابط قوی‌تر کمک می‌کند. باعث موفقیت در مدرسه و کار شده و دسترسی به اهداف شغلی و شخصی را میسر می‌سازد.

همچنین می‌تواند باعث شود تا با احساسات خود ارتباط برقرار کنید، نیت خود را به مرحله‌ی عمل برسانید. از طرفی می‌توانید درباره آنچه بیش از هر موضوعی برای شما مهم است تصمیمات آگاهانه بگیرید.

هوش هیجانی به واسطه‌ی چهار مولفه قابل تشخیص است:

خودمدیریتی: فرد با هوش هیجانی بالا قادر است احساسات و رفتارهای تکانشی خود را کنترل کند. می‌تواند احساسات خود را از راه‌های سالم مدیریت کند. این افراد در هر زمینه‌ای ابتکار عمل دارند. مسئولیت اعمال خود را بر عهده می‌گیرند و با شرایط متغیر، سازگار هستند.

خودآگاهی: افراد با هوش هیجانی بالا به خوبی از احساسات خود آگاه هستند. از طرفی به خوبی می‌دانند که این احساسات چه تأثیری بر افکار و رفتار دارند. آن‌ها نقاط قوت و ضعف خود را می دانند و اعتماد به نفس دارند.

آگاهی اجتماعی: همدلی مهم‌ترین مشخصه‌ی افراد با هوش هیجانی بالا است. درک احساسات، نیازها و نگرانی‌های دیگران نیز از ویژگی‌های این افراد است. از نظر اجتماعی احساس راحتی دارند و می‌توانند قدرت را در گروه یا سازمان در دست بگیرند.

مدیریت روابط: برقراری روابط خوب و حفظ این روابط، از خصیصه‌های افرادی است که ضریب احساسی بالایی دارند. ارتباط واضح و بدون پیچیدگی، الهام بخشیدن و تاثیرگذاری بر دیگران و همکاری در قالب یک گروه می‌تواند بر این ادعا صحه بگذارد. مدیریت تعارضات را فراموش نکنید.

دوره هوش هیجانی
دوره هوش هیجانی

اهمیت هوش هیجانی

قطعا دیگر همه‌ی ما می‌دانیم که باهوش‌ترین افراد، افراد موفقی نیستند. حتما شما هم با افرادی روبرو شده‌اید که از نظر تحصیلی و درسی درخشان هستند، اما در جنبه‌های دیگر زندگی مانند کار یا روابط، ناتوان و ناموفق هستند.

تنها عامل رسیدن به موفقیت، ضریب هوشی یا IQ نیست. شاید بتوانید به واسطه‌ی ضریب هوشی بالایی که دارید، وارد بهترین دانشگاه بشوید، اما این تنها یک بال برای پریدن است. ضریب احساسی یا هوش اجتماعی بال دومی است که به شما کمک می‌کند بتوانید استرس امتحان را کنترل کرده و محیط را برای رشد ضریب هوشی، آماده کنید.

ضریب هوشی و هوش هیجانی، دو بال پرواز هستند که همزمان وجود داشته و زمانی که بر یکدیگر تاثیر بگذارند، شما را به موفقیت‌ می‌رسانند.

نمی‌توان منکر اهمیت هوش هیجانی در مسیر زندگی شد. هوش هیجانی مانند دروازه‌ای است که شما را به زندگی کامل‌تر و شادتر می‌رساند. اما آیا می‌دانید دلیل این امر چیست؟

  • به واسطه‌ی هوش هیجانی می‌توانید احساسات خود را بشناسید و آن‌ها را کنترل کنید تا به تعاملات اجتماعی مثبت دست یابید. این اولین قدم برای درک پتانسیل واقعی‌تان است.
  •  هوش هیجانی تاثیر بسزایی در موفقیت فردی، تحصیلی و شغلی دارد.
  • افرادی که دارای سطح هوش هیجانی بالاتری هستند، استرس، تاثیر منفی کمتری بر آن‌ها دارد. آن‌ها می‌توانند این احساسات منفی را کنترل کنند. از طرفی می‌توانند به دیگران نیز کمک کنند با احساسات منفی کنار بیایند و احساسات مثبت بیشتری را در خود ایجاد کنند.
  • به واسطه‌ی هوش هیجانی می‌توان عملکرد شغلی و توانایی‌های اجتماعی افراد محل کار را تا حد زیادی بهبود بخشید.
  • افرادی که دارای هوش هیجانی هستند به سادگی می‌توانند جلوی تصمیمات عاطفی خود را بگیرند.
  • برقراری ارتباط و مذاکرات موفق از ویژگی‌های سطوح بالای EQ است.

نمونه تست هوش هیجانی

تست‌های هوش هیجانی متنوعی وجود دارند که هر کدام تلاش می‌کنند از جنبه‌های مختلفی هوش هیجانی افراد را بسنجند. هوش هیجانی ۱۵ جنبه دارد که هر تست به جنبه‌ای از آن می‌پردازد.

یکی از انواع این تست هوش‌ها، تست هوش هیجانی شات است. این تست که توسط شات و همکارانش در سال ۱۹۹۸ تولید شد، بر پایه‌ی الگوی سه مقوله‌ای بنا نهاده شده است. این تست که دارای ۳۳ عبارت می‌باشد، مبتنی بر نظریه هوش هیجانی سالوادور بنا نهاده شده است. 

آنچه این تست به آن می‌پردازد، سه مولفه ارزیابی و ابراز هیجان خود و دیگران و بهره جویی از هیجان در حل مسائل است.

آنچه این تست می‌سنجد، برخورداری از قدرت تنظیم هیجانات منفی و مثبت، توانایی تشخیص هیجانات فردی و استفاده از اطلاعات هیجانی در مسائلی مانند حل مسئله است.

تست هوش هیجانی
تست هوش هیجانی

افزایش هوش هیجانی

مهارت‌های افزایش هوش هیجانی را می‌توان در هر زمان یاد گرفت. اما فراموش نکنید که میان یادگیری ساده EQ و استفاده از این دانش، تفاوت‌های بسیاری وجود دارد.

 فقط به این دلیل که می‌دانید باید کاری انجام دهید، به این معنا نیست‌که آن کار را انجام می‌دهید. قطعا در زمانی که هیجاناتی مانند استرس بر شما مستولی شد، ممکن است بهترین اهداف زندگی را نادیده بگیرید.

آنچه باید بیاموزید این است که چگونه باید در لحظه و در روابط خود، بر استرس غلبه کنید و احساسات خود را کنترل کنید.

مهارت های اصلی برای ایجاد EQ و بهبود توانایی شما در مدیریت احساسات و ارتباط با دیگران عبارتند از:

  • خودمدیریتی
  • خودآگاهی
  • آگاهی اجتماعی
  • مدیریت روابط

معرفی کتاب هوش هیجانی

معرفی هوش هیجانی: یک راهنمای عملی – نویسنده دیوید والتون

هوش هیجانی ظرفیت ذاتی احساس، برقراری ارتباط، شناخت، به خاطر سپردن، توصیف، یادگیری، مدیریت، درک و توضیح احساسات است.

با معرفی هوش هیجانی به خواننده می‌توان آموخت  که چگونه از احساسات خود آگاهی بیشتری کسب کند. او با این آگاهی نشان می‌دهد که چگونه آگاهی بیشتر از احساسات دیگران می‌تواند روابط شخصی و شغلی را بهبود بخشد.

دیوید والتون روانشناس شناختی و بالینی است که سالها برای سرویس بهداشت ملی در انگلستان کار می‌کرد. بیشتر تلاش او معطوف به خدمات در زمینه‌ی سرطان و بهداشت روان بود. وی همچنین با سازمان ملل در بوسنی و آلبانی همکاری می‌کرد و در سمت مشاور منابع انسانی با سازمان‌های بازرگانی، صنعتی و بخش عمومی همکاری کرده است.

کتاب هوش هیجانی
کتاب هوش هیجانی

نمونه پرسشنامه هوش هیجانی 

پرسشنامه هوش هیجانی شات

سوال‌های پرسشنامه هوش هیجانی شات

لطفا عبارت زیر را به دقت بخوانید و بر اساس اینکه هر جمله تا چه حد در مورد شما درست است، گزینه مناسب را علامت بزنید.

1. وقتی که با دیگران صحبت می‌کنم، نسبت به مشکلات شخصی‌ام هشیار هستم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

2. وقتی با موانعی بر سر راهم مواجه می‌شوم، زمان‌هایی را به خودم یادآوری می‌کنم که با موانع مشابهی مواجه شده بودم و در نهایت بر آنها غلبه کرده بودم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

3. انتظار و امید دارم که بیشتر کارهایی را که سعی در انجام آنها دارم به خوبی انجام دهم.  

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

4. برای افراد دیگر آسان است که به من اطمینان کرده و رازهای خود را با من درمیان بگذارند. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

5. برای من دشوار است که معنای پیام‌های غیرگفتاری مانند تن صدا، لحن کلام، حرکات چهره و … را بفهمم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

6. یکسری از حوادث مهم در زندگی من باعث شده‌اند درباره چیزهایی که در زندگی من مهم هستند و چیزهایی که مهم نیستند مجددا ارزیابی کنم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

7. هنگامی که خلق و خو یا حالت احساسی‌ام تغییر می‌کند، می‌توانم به راهکارهای جدیدی در ارتباط با مسائلم دست پیدا کنم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

8. عواطف و احساسات یکی از چیزهایی است که زندگی را برای من با ارزش می‌کند. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

9. از هیجانات و احساس‌هایی که تجربه می‌کنم، آگاهی دارم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

10. منتظر وقوع حوادث خوب هستم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

11. دوست دارم که احساسات و هیجاناتم را با دیگران درمیان بگذارم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست

12. وقتی که احساس و هیجان مثبتی به من دست می‌دهد، می‌دانم چکار کنم تا مدت زمان بیشتری آن احساس را داشته باشم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

13. شرایط را طوری ترتیب می‌دهم که باعث لذت دیگران شود. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

14. به دنبال فعالیت‌هایی که باعث خوشحالی من می‌شوند می‌گردم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

15. از پیام‌های غیرگفتاری مانند تن صدا، لحن کلام، حرکات چهره و معنای آن پیام ها که به دیگران می‌فرستم، آگاهی کامل دارم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

16. در حضور دیگران به نحوی رفتار می‌کنم که باعث می‌شود تاثیر خوبی بر دیگران بگذارم.

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

17. وقتی که حالت احساسی و خلق و خوی من مثبت است، پیدا کردن راه حل مسائل برایم آسان است. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

18. هنگامی که دیگران سعی در مخفی کردن حالت احساسی صورتشان دارند، می‌توانم بفهمم که چه احساسی را تجربه می‌کنند. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

19. وقتی که احساساتم تغییر می‌کنند، می‌دانم که چرا چنین تغییری رخ داد.

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

20. وقتی که احساسات مثبتی را تجربه میکنم، قادر هستم که ایده‌ها و نظرات جدیدی ارائه کنم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

21. بر هیجاناتم کنترل دارم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

22. می‌توانم به آسانی تشخیص دهم که در یک زمان خاص چه احساس و هیجانی را تجربه می‌کنم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

23. خودم را از طریق تصور کردن نتیجه مثبت برای انجام فعالیت‌هایی که به عهده می‌گیرم تحریک می‌کنم تا آن فعالیت ها را انجام دهد. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

24. هنگامی که دیگران کاری را به خوبی انجام می‌دهند، آن ها را تحسین می‌کنم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

25. از پیام‌های غیرگفتاری مانند تن صدا، لحن کلام، حالات چهره و … دیگران و معنای آنها آگاه هستم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

26. وقتی که شخص دیگری یک حادثه مهم در زندگی شخصی‌اش را برای من تعریف می‌کند، احساس می‌کنم من خودم آن حادثه را تجربه کرده‌ام. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

27. وقتی که تغییری در حالت احساسی و هیجانی خود احساس می‌کنم، ایده‌ها و نظرات جدیدی به ذهن من می‌آید. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

28. هنگامی که با یک مانع و دشواری بر سر راه انجام کارهایم مواجه می‌شوم کار را می‌کنم چون معتقدم که شکست خواهم خورد. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

29. از طریق نگاه کردن به افراد دیگر می‌توانم بفهمم که در آن لحظه چه احساسی دارند. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

30 هنگامی که دیگران احساس سرخوردگی و ناراحتی می‌کنند، به آنها کمک می‌کنم تا از آن احساس رها شوند. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

31. هنگام مواجه شدن با موانع و مشکلات از احساس‌های خوب استفاده می‌کنم تا به خودم کمک کنم که همچنان به تلاش ادامه دهم. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

32. از طریق گوش کردن به تن صدای دیگران می‌توانم بگویم که افراد در آن زمان چه احساسی دارند. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

33. فهم علت حالات هیجانی و احساسی افراد برای من مشکل است. 

الف. کاملا نادرست   ب. نادرست  ج. تا حدی درست   د. درست   ه. کاملا درست 

نتیجه آزمون

نمره گذاری در این آزمون به شرح زیر است. برای هر سوال، به عدد گزینه‌ای که علامت‌گذاری کرده‌اید توجه کنید. 

الف = ۱

ب = ۲

ج = ۳

د = ۴

ه = ۵

اگر پاسخ شما گزینه‌ی الف باشد امتیاز آن سوال ۱، اگر ب باشد امتیاز سوال ۲ و به همین ترتیب پیش بروید. 

در سوال‌های ۳۲،۲۸،۱۲،۱۱،۹،۸،۷،۶،۵،۳،۲،۱ وضعیت دقیقا متفاوت خواهد بود. یعنی برای ه، ۱ امتیاز؛ د=۲، ج=۳، ب=۴ و الف= ۱ امتیاز به خودتان بدهید (نقل از بفخم، ۱۳۸۷).

اکنون نمرات به دست آورده شده را جمع بزنید.

برای این‌که بدانید هر بخش از هوش هیجانی چه نمره‌ای کسب کردید باید بدانید هر مولفه‌ی هوش هیجانی با تعدادی از سوالات مشخص می‌شود. جواب سوالات هر مولفه را با هم جمع بزنید. برترین‌ نمره نشان می‌دهد کدام بخش از هوش هیجانی شما بیشتر است‌. مجموع چهار مولفه نشانه‌‌هوش هیجانی کلی است.

عوامل هوش هیجانی    

سوالات مربوط به خوش بینی یا تنظیم هیجان: امتیاز شماره سوالات روبرو را با هم جمع بزنید.

2، 3، 10، 12، 13، 14، 16، 17، 20، 21، 22، 23، 28، 31.

سوالات مربوط به ارزیابی از هیجانات: امتیاز شماره سوالات روبرو را با هم‌جمع بزنید.

5، 9، 10، 15، 18، 19، 22، 25، 29، 32.                                      

سوالات مربوط به مهارت های اجتماعی: امتیاز شماره سوالات روبرو را با هم جمع بزنید.

1، 4، 6، 8، 11، 13، 16، 24، 26، 30، 33

سوالات مربوط به کاربرد هیجانات: امتیاز شماره سوالات روبرو را با هم جمع بزنید.

5، 6، 7، 17، 20، 27، 31.

پس از پایان هر بخش که بیشترین امتیاز را کسب کرد نشان‌دهنده برتری شما در آن بخش است.

مشخصات افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند

در اینجا هفت ویژگی افراد باهوش عاطفی آورده شده است:

  • آنها عوامل تغییر هستند.
  • آنها خودآگاه هستند.
  • آنها همدل هستند.
  • آنها کمال گرا نیستند.
  • آنها متعادل هستند.
  • آنها کنجکاو هستند.
  • آنها لطف و مهربانی می‌کنند.

دوره هوش هیجانی برای رهبران

احساسات در محل کار، ما را احاطه کرده‌اند. آنچه برای رهبران اهمیت دارد این است که بدانند چگونه این  احساسات را برای رشد بهره وری و روابط مثبت مهار به کنترل خود درآورند. در این دوره، Britt Andreatta به ما می‌آموزد چگونه برای هدایت بهتر تیم‌ها، کار با همسالان و مدیریت بهتر، ضریب احساسی (EQ) خود را تقویت کنید. اگر مدیر هستید باید بیاموزید که هوش هیجانی چیست و چگونه در کار تاثیر می‌گذارد. می‌توانید تکنیک‌های مشخصی را برای افزایش هوش هیجانی خود کشف کنید. این امر می‌تواند درک دقیقی از خود، کنترل احساسات، درک و مدیریت عوامل محرک احساسات و ایجاد همدلی به شما بدهد.

سپس، تمام آنچه را که آموخته‌اید به محیط بازگردانید تا آگاهی خود را نسبت به دیگران افزایش دهید و به یک رهبر الهام بخش و موثر تبدیل شوید. رشد و پیشرفت همه‌جانبه این دوره بی‌نظیر را با زیرنویس فارسی به تمامی فارسی زبان تقدیم می‌کند.

درباره مدرس

+3 ثبت‌نام شده
ثبت‌نام نشده

دوره شامل

  • 17 درس‌ها
  • 1 موضوع
دوره رایگان
با عضویت در رشد‌ و پیشرفت همه‌جانبه یک دوره رایگان هدیه بگیرید. روی دکمه زیر کلیک کنید
دوره رایگان
با عضویت در رشد‌ و پیشرفت همه‌جانبه یک دوره رایگان هدیه بگیرید. روی دکمه زیر کلیک کنید