نگاهی جامع بر نحوه پیدایش و رشد پلتفرمهای اقتصادی
ما میخواهیم قدردانی خود را از محققان و متخصصانی که به جمع آوری اطلاعات پرداختهاند و سبب آوردن بینش علمی به این مقاله شدهاند، نشان دهیم. همچنین از Weiru Chen ،Olayinka David-West Sangeet Paul Choudary ،Geoffrey Parker و از Sam Palmisano ،Chris Caine و Ira Sanger، برای همکاری ارزشمند آنان در گردآوری این پژوهش و مطالعه، سپاسگزاریم. در ادامهی این مقاله قصد داریم به موضوع پیدایش پلتفرمهای اقتصادی و مسائل مهم پیرامون آنها بپردازیم.
در این مطلب میخوانید:
- 1 سیستم عاملهای مبتنی بر پلتفرم
- 2 تعریف دقیق و کاملی از پلتفرمها
- 3 اثرات شبکهای در پلتفرمها
- 4 اهداف و استراتژی متفاوت پلتفرمها
- 5 اکوسیستم نوآوری
- 6 تحقیقات در زمینه استراتژی پلتفرمها و نتایج حاصل شده
- 7 آشنایی با انواع مختلف پلتفرمها
- 8 تاثیر شرکتهای پلتفرمی و پلتفرمهای اقتصادی بر میزان اشتغال
- 9 پلتفرمها در شهرها و کشورهای مختلف
- 10 زیر مجموعههای انواع پلتفرمها
- 11 معرفی جدیدترین شرکت پلتفرم سرمایه گذاری
- 12 در چه بخشهایی فعالترین شرکتها، شرکتهای پلتفرمی هستند؟
- 13 Johnson Controls و تلاش برای ساخت یک پلتفرم
- 14 پلتفرمها و تشکیلات اقتصادی
- 15 آینده و چشم انداز پلتفرمها
- 16 مدیریت و ایجاد پلتفرمهای اقتصادی کارآمد و موفق
- 17 اثرات توسعه و گسترش پلتفرمهای اقتصادی
سیستم عاملهای مبتنی بر پلتفرم
شرکتهایی که توانایی استفاده از مدلهای تجاری کسب و کار پلتفرمی را دارند، در دهه گذشته به طور چشمگیری افزایش پیدا کردهاند. مدلهای کسب و کار پلتفرمی و پلتفرمهای اقتصادی در زمینه رسانههای اجتماعی، سفر، کتاب، موسیقی، حمل و نقل، عملیات بانکی و حتی حوزه بهداشت و درمان و انرژی نیز حضور دارند.
در حال حاضر سیستم عاملهای مبتنی بر پلتفرم در شمال آمریکا، اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، فعال هستند. آمازون، اپل، گوگل و آلبیابا را میتوان به عنوان برخی از این سیستم عاملها معرفی کرد. دیگر سیستم عاملها یا به تازگی ظهور کردهاند و یا توجه کمتری را به خود جلب کردهاند؛ مانند (Rakuten (Japan) ،Delivery Hero (Germany) ،Naspers (South Africa) ،Flipkart (India و (Javago (Nigeria. اکوسیستمهای پلتفرم مانند پلتفرمهای اقتصادی از طریق دیجیتالی کردن فرآیندهای طراحی محصولات، ارائه خدمات و توسعه کسب و کار، به دست میآیند و در حال تغییر چشم انداز جهانی کسب و کارها هستند.
شرکتها به پلتفرمهای اقتصادی کمک مهمی میکنند. آنها از طریق روشهای مختلف به هدایت و بهره وری کسب و کار میپردازند. بازارهای الکترونیکی مانند ebay و شبکههای اجتماعی حرفهای مانند برنامه LinkedIn یکی از مثالهای عالی این بخش هستند.
پلتفرمها به افزایش تولید از طریق استفاده بهتر از داراییها نیز میپردازند. توانایی پلتفرمها در استفاده از ماشینها، خانهها و فضاها برای انجام بهتر و سریعتر کارها، باعث افزایش توجه به آنها شده و یک توانایی که به نام اقتصاد به اشتراک گذاشته شده، شناخته میشود، را به کار گرفتهاند.
بیشتر بخوانید: لینکدین چیست و چرا باید عضو آن باشید؟
عملکرد پلتفرمهای اقتصادی در عصر جدید
انواع پلتفرمها مانند پلتفرمهای اقتصادی، منابع بسیاری از خلاقیتها و نوآوریها در عصر جدید بودهاند. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۴، ۹ پلتفرم آمریکایی حق امتیاز ۱۱۵۸۵ محصول را گرفتهاند. در نهایت بسیاری از پلتفرمهای استارتاپی، در کسب سرمایه از صندوقهای سرمایه گذاری موفق بودهاند. بسیاری از شرکتهایی که بنام تک شاخ شناخته میشوند، از نوع شرکتهای پلتفرمی هستند.
در عین داشتن این خوبی و مزایا، پلتفرمهای اقتصادی و شرکتهای پلتفرمی، خرابیهایی نیز به بار آوردهاند. پلتفرمهای اقتصادی آنلاین به خراب کردن و از بین بردن زنجیرههای کاری، از تلویزیون گرفته تا حمل و نقل موثر بودهاند. اگرچه هنوز پلتفرمها در روزهای اول گسترش و توسعه خود به سر میبرند، اما اکثر آنها مانند پلتفرمهای اقتصادی، پتانسیل این امر که در رویکردهای سنتی ارائه خدمات بانکی، بهداشتی و خدمات انرژی نیز تغییراتی ایجاد کنند، را دارا هستند.
همچنین نگرانیهایی در مورد توانایی پلتفرمها در تسلط بر روی بازار، تضعیف رقابت بین شرکتهای دیگر، از بین بردن زمینه فروش محصولات آنها و وضعیت مالیاتی و بیمهای شرکتهای پلتفرمی نیز وجود دارد. در نهایت نگرانیهایی هم در زمینه این که شرکتهای پلتفرمی کارها را به عنوان یک پیمانکار مستقل چگونه طبقه بندی کرده و دستمزد و مزایای آنها چگونه باید باشد تا بیعدالتی نشود، وجود دارد.
اهداف بررسی و پژوهش در حوزه پلتفرمهای اقتصادی
در حالیکه تعداد کمی از شرکتهای پلتفرمی، توجه زیادی در بین اشار مختلف مردم و دانش پژوهان دانشگاهی کسب کردهاند، با این وجود ما اطلاعات خیلی کمی از آنها داریم. چگونه بسیاری از پلتفرمها در سراسر جهان مشغول به کار هستند؟ آنها در کجا اسکان داده شدهاند؟ چند نفر در آنها مشغول به کار هستند؟ و….
برای درک بهتر رشد و گسترش شرکتهای پلتفرمی و پلتفرمهای اقتصادی، در این مقاله به ارائه اولین نظر سنجی جامع در مورد شرکتهای پلتفرمی میپردازیم. این مطالعه با همکاری محققان و کارشناسان با تخصصهای متفاوت در شرکتهای پلتفرمی در اروپا، آفریقا، هند و چین انجام شده است و بررسیها بر روی شناسایی شرکتهایی با ارزش بازاری حداقل ۱ میلیارد دلار انجام شده است.
برای اطمینان از پوشش جامع انواع و مکان شرکتها و پلتفرمهای اقتصادی، این مقاله به بررسی شرکتهای خصوصی و همچنین شرکتهای عمومی که در بازارهای جهانی در حال مبادله هستند، پرداخته است. در انتها، در این تحقیق به مطالعه طیف وسیعی از صنایعی که تحت تاثیر پلتفرمها بودهاند، میپردازیم.
تعریف دقیق و کاملی از پلتفرمها
اصطلاح پلتفرم به روشهای متفاوتی و در جایگاههای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. ما در این مقاله به این موضوع پرداختهایم که مدلهای کسب و کار پلتفرمها و طراحی آنها چگونه بوده که توانستهاند به موفقیت در زمینههای کاری متنوع برسند.
پلتفرمها مشخصات منحصر به فردی دارند. اثرات شبکهای در پلتفرمها شایع بوده و به این معنی است که هر کاربر از سیستم با تعداد کاربران بیشتری در ارتباط باشد. این امر سبب ایجاد یک چرخه پویا شده که در نهایت سبب رشد و گسترش پلتفرم میشود.
علاوه بر این، بیشتر پلتفرمهای امروزی از نوع دیجیتال هستند؛ این پلتفرمها به جمع آوری و انتقال دادهها و اطلاعات مشغول هستند که این عمل شامل دادههای خصوصی بر بستر اینترنت میشود.
ممکن است همهی پلتفرمهای امروزی به صورت دیجیتال نبوده و بخشهای فیزیکی نیز داشته باشند که در آن به ارائه محصول میپردازند؛ اما بسیاری از پلتفرمهای موفق امروزی به برتری جویی از طریق قدرت اتصال و فراگیر بودن شبکه اینترنت که به وسیله میلیونها نفر استفاده میشود، میپردازند.
بیشتر بخوانید: چگونه دادههای شرکتهای اینترنتی میتواند برای مصلحت عموم استفاده گردد؟
روشهای کسب درآمد در انواع پلتفرمها و پلتفرمهای اقتصادی
پلتفرمها از دو روش عمده مشغول به کسب درآمد هستند. راه اول مربوط به آنچه است که ما معامله میکنیم، این پلتفرمها، معامله ما با افراد و سازمانها را راحتتر میکنند که نمونههای شاخص آن Uber Google Search ،Amazon Marketplace و eBay هستند. این پلتفرمها گاهی بازارهای چند جانبه نیز نامیده میشوند.
پلتفرمهای نوآوری که دارای ساختارهای تکنولوژیکی هستند، به عنوان پایه کاری بسیاری از نوآوران، که میتوانند به توسعه خدمات یا کالاها بپردازند، هستند. این نوآوران تکمیل کننده، میتوانند هر کسی باشند، در هر نقطهای از جهان قرار داشته باشند و با همکاری یکدیگر به به تشکیل اکوسیستم نوآوری در اطراف پلتفرم بپردازند.
یکی از مثالهای این بخش را میتوان آیفون را معرفی کرد که صدها هزار برنامه دارد. این برنامهها توسط نوآورانی در سراسر جهان توسعه مییابند، یعنی شرکت اپل برنامههای مربوطه را در اختیار افراد نوآور و توسعه دهنده قرار میدهد تا با کمک این برنامهها به طراحی سایر برنامههای نوین و کاربردی بپردازند. این امر سبب گسترش چرخه نوآوری و رشد آن میشود.
اثرات شبکهای در پلتفرمها
یکی از ویژگیهای اساسی پلتفرمها، حضور اثرات شبکهای است؛ در پلتفرمها با افزایش کاربران، ارزش و اعتبار نیز بیشتر میشود. هرچه تعداد کاربر بیشتری با پلتفرم درگیر شود، جذابیت پلتفرم برای کاربران جدید نیز بیشتر میشود. این دلیل مسیر طولانی را میپیماید تا توضیح دهد چرا برخی از پلتفرمها به صورت ناگهانی رشد میکنند.
دو مدل اثر شبکهای داریم. اثرات شبکهای مستقیم که در آن کاربران عامل رشد هستند، همانند کاربران Facebook که با دعوت از دوستان، سبب زیادتر شدن کاربران این برنامه میشوند. در اثرات شبکهای غیر مستقیم، زیاد شدن یک سمت از پلتفرم به طور متقابل، سبب رشد سمت دیگر پلتفرم میشود. مانند بازیهای ویدیویی که با بیشتر شدن طرفداران آن، تولید کنندگان و توسعه دهندگان بازیهای ویدیویی نیز بیشتر میشوند.
اثرات شبکهای و توانایی پلتفرمها
Jeff Bezos پایه گذار و مدیر عامل شرکت Amazon به پویایی یاد شده، چرخ فلک Amazon میگوید و معتقد است، این مهم است که بدانیم در رابطه با پلتفرمها، نتایج موفقیتهای اولیه، مقدمه ایجاد توانایی برای پیشرفتهای بعدی است.
اثرات شبکهای قبل از پلتفرمهای آنلاین وجود داشتهاند، به عنوان مثال میتوان به شبکهی تلفن همراه اشاره کرد. امروزه با وجود ارتباط افراد با یکدیگر به وسیله اینترنت، حدود ۷ میلیون موبایل در دست افراد است، این موضوع تاثیر و قدرت اثرات شبکهای را بیشتر کرده است. با توسعه پلتفرمها، نسبت ارزش ایجاد شده و نرخ جذب کاربران بیشتر شده است. این ارزشهای ایجاد شدهی پویا، سبب رشد اقتصادی میشود.
همانطور که قبلا اشاره شده یکی از ویژگیهای مهم پلتفرمها، توانایی هماهنگ کردن خریداران و فروشندگان در بازار است. در حالی که همواره در معاملات بین خریداران و فروشندگان اختلاف وجود دارد، با وجود ساخت برنامههای جدید و افزایش سرعت به وسیله اینترنت، پلتفرمها به کاهش این اختلافها کمک کردهاند.
موسسان پلتفرمهای خلاقانه کشف کردهاند که راههایی برای چرخش سریعتر این چرخ فلک وجود دارد و برای وقوع این امر، یک بخش از بازار باید به شیوههای مختلف تبلیغاتی، باعث ترغیب افراد برای وصل شدن به پلتفرم شوند. این موضوع دلیل اصلی این است که اغلب پلتفرمها از تخفیفهای بسیاری استفاده میکنند و گاهی با ارائه کالاهای رایگان، سبب پیوستن بسیاری از افراد به پلتفرم میشوند.
اهداف و استراتژی متفاوت پلتفرمها
پلتفرمها همچنین به معرفی اهداف استراتژی متفاوتی نسبت به شرکتهای سنتی و متداول میپردازند. پلتفرمها باعث ایجاد تغییر در بسیاری از معانی شدهاند و شرکتهای دیگر را مجبور کردهاند تا به استراتژیهای خود دوباره فکر کنند و در مدلهای کسب و کار، رهبری، ساختار سازمانی، رویکردهای ایجاد و افزایش ارزش و اعتبار خود، تغییراتی ایجاد کنند.
تلاش برای رهبری و مدیریت یک پلتفرم موفق و کارآمد، نیازمند به چشم انداز گستردهای است که فراتر از یک شرکت خاص بوده و هدف آن ایجاد یک اکوسیستمی از همکاران است که رهبر پلتفرم باید همانند یک کاپیتان عمل کند. یک رهبر پلتفرمی باید تا حدودی از بیطرفی و خیرخواهی در مورد شرکای تجاری خود حمایت کند، در غیر این صورت به مشروعیت خود صدمه میزند.
پیشرفت پلتفرمها
پلتفرمها در ابعاد بسیاری پیشرفت کردهاند که این پیشرفتها سبب شده تا از مدلهای سنتی جدا شوند. اینها شیوههایی وجود دارد که سبب میشود کارایی تولید افزایش یافته و سرعت و نسبت نوآوری نیز افزایش یابد. پلتفرمها در تطبیق دادن اعمال نیز بسیار موفق عمل کردهاند. بزرگترین پلتفرمهای دنیا مانند Facebook ،Amazon و Alibaba، سبب تسهیل تعاملات ما با دنیای بیرون میشوند.
علاوه بر توانایی پلتفرمها در اثر بخشی و تطابق تصویری، توانایی شگفت انگیزی در سرعت بخشیدن به نوآوری دارند. برای مثال کمپانی اپل با ایجاد App Store، به خلق نوآوری پرداخت. این کمپانی با ایجاد یک بخش برای نوآوران با تعداد زیادی ایدههای متفاوت، کاری کرد که توسعه دهندگان اپل به تنهایی تا چندین سال قادر به انجام آن نبودند. برنامههای خاص به توسعه دهندگان کمک میکند تا به تبلیغ برنامهها و ارزشهایی در App Store بپردازند که شبکهای از میلیونها کاربر، در نزدیک به ۲۰۰ کشور است.
بیشتر بخوانید: معادله نوآوری چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟
اکوسیستم نوآوری
یکی از کلیدهای اساسی در پلتفرمهای نوآورانه، این است که صاحبان پلتفرم وارد مجموعهی نامحدودی از نوآوران خارجی، که به نام اکوسیستم نوآوری معروف است، میشوند. برخلاف آنچه که در زنجیرههای سنتی اتفاق میافتاد و بجز صاحبان پلتفرم کسی متوجه نمیشود چه نوآوریهایی در حال رخ دادن است و تنها شرکت خودشان از این نوآوری بهره میببرد؛ مزیت باز بودن پلتفرمهای نوآوری سبب میشود تا شرکتهای دیگر از این قابلیتها بهره ببرند و آنان نیز به نوآوریهای دوبارهای ختم شوند و در نهایت اکوسیستم نوآوری رشد کند.
در نهایت مسئله حاکمیت بر پلتفرم اکوسیستم مطرح میشود، که در نظر دارد چه کسانی به پلتفرم دسترسی داشته باشند، چگونه به تقسیم ارزش بین عضوها بپردازیم یا چگونه به اهدافی که در تضاد با یکدیگر قرار دارند برسیم. هدف این است که قوانین درخوری برای ایجاد و حفظ اکوسیستمهای نوآوری پر جنب و جوش بیابیم. سیاستها باید ایجاد ارزش و مشارکت با کیفیت بالا را در پلتفرمها را تضمین کنند. در عین حال، ترکیب مناسبی از انگیزهها و الگوهای رفتاری باشند.
تحقیقات در زمینه استراتژی پلتفرمها و نتایج حاصل شده
در سال ۲۰۱۵، مرکز پروژههای جهانی، یک طرح ابتکاری برای ایجاد یک پایگاه داده جهانی از شرکتهای پلتفرم، به عنوان بخشی از پروژه اقتصادی پلتفرم، ارائه نمود. بازبینی دقیق از اسناد مربوط به پلتفرمهای موجود، سبب آشکارسازی دانش نظری قوی و موارد مطالعاتی مناسب برای بقیه افراد شد، اما هیچ مجموعهای از دادههای تجربی جامع از شرکتهای خارج از ایالات متحده وجود نداشت.
برای پر کردن این جای خالی، تلاش برای ایجاد یک پایگاه داده از پلتفرمهای از تمام نقاط دنیا و تمامی بخشهایی که پلتفرمها در حال کار در آن زمینهها بودند، انجام شد. برای جذب شرکتهای برجسته و مهم، به انتخاب شرکتهایی پرداخته شد که ارزش آنان در بازار از مقدار ۱ میلیارد دلار گذشته بود تا در پایگاه دادهای جای گیرند. برای کمک به ایجاد پایگاه داده جهانی، CGE به همکاری با کارشناسان حرفهای پلتفرمها از آفریقا، چین، اروپا، هند و آمریکا پرداخت.
این کارشناسان حرفهای شامل فردی از یک مدرسه بازرگانی بین المللی چینی_اروپایی به نام Weiru Chen، از آزمایشگاه تفکر پلتفرم فردی به اسم Sangeet Paul Choudary، فردی به اسم Olayinka David- West، فردی از دانشکده تجارت Surrey به اسم Annabelle Gawer، فردی از دانشکده AB Freeman به نام Geoffrey Parker، فردی از دانشکده بازرگانی Questrom به نام Marshall Van Alstyne، بودند. هر یک از این محققان در روند شناسایی و بررسی شرکتهای پلتفرمی، همکاری کردهاند.
استفاده از ابزارهای جستجوی پیشرفته برای تحقیق در مورد پلتفرمهای اقتصادی
علاوه بر محققان و متخصصانی که در این زمینه مشغول به کار بودند ما از ابزارهای جست و جوی پیشرفتهای برای تحقیق در مورد پلتفرمهای اقتصادی، استفاده کردیم. تعدادی از نامزدهای شرکتهای پلتفرمی با استفاده از ابزار Quid Web Intelligence tool پیدا شدند. این ابزار به جمع آوری اطلاعات از پایگاه داده S&P Capital IQ که به خوبی منابع اطلاعاتی دیگر است، همراه با برخی از تکنیکها پرداخته است.
با به کارگیری یک الگوریتم متفاوت ما نه تنها نتایج جست و جو را بر اساس آن مشاهده کردیم، همانند platform AND ecommerce، platform AND on-demand، platform AND marketplace، بلکه این ابزار به ما کمک کرد تا اطلاعاتی دربارهی شرکتهای پلتفرمی استارتاپی کوچک و خصوصی نیز پیدا کنیم. آنگاه این اطلاعات را با لیست موجود در فهرست شرکتهای تک شاخی که توسط CB Insights تهیه شده بود، مقایسه کردیم. دادهها برای شرکتهای پلتفرم عمومی معامله شده و از طریق پایگاه مالی Thomson Reuters Eikon در دسترس است.
نتایج اولیه تحقیقات منطقهای، در سمپوزیوم تحقیقات استراتژی پلتفرمها، در تاریخ ۹ جولای ۲۰۱۵ در دانشکده بازرگانی Questrom دانشگاه بوستون برگزار شد. در این نشست ۴۰ نفر از محققان و متخصصان برجسته دنیا در زمینه پلتفرمها شرکت کردند. این جلسه منجر به بازخورد ارزشمندی شد که از آن برای بهبود رشد و پیشرفت شرکتهایی که برای قرار گرفتن در مجموعه دادههای جهانی انتخاب شده بودند، استفاده شد.
تلاشهای انجام شده، باعث ایجاد یک لیست نهایی جهانی از ۱۳۵ شرکت پلتفرمی شد. سپس این شرکتها بر اساس نوع پلتفرم، مکان، صنعت و سایر پارامترهای مفید، کدگذاری و طبقه بندی شدند.
آشنایی با انواع مختلف پلتفرمها
در حالی که پلتفرمها دارای پویایی اساسی یکسانی هستند، اما به صورتهای متفاوتی که ما سازماندهی کرده و در بازار اعمال میکنیم، به دستههای متفاوتی تقسیم میشوند. در نتیجه، منطقی است که ما شرکتهای پلتفرمی را به چهار نوع تقسیم کنیم:
پلتفرمهای معاملهای
یک پلتفرم معاملهای، یک فناوری، محصول یا خدمت است که به عنوان یک کانال یا واسطه عمل نموده و مبادله و معاملات بین کاربران مختلف، خریداران یا تامین کنندگان را تسهیل میبخشد.
پلتفرمهای نوآوری
یک پلتفرم نوآوری، یک فناوری، محصول یا خدمت است که به عنوان پایهای در بالای دیگر شرکتها قرار گرفته که به آسانی تبدیل به یک اکوسیستم نوآوری میشود و به توسعه کالاها، خدمات و تکنولوژی میپردازد.
پلتفرمهای مجتمع
یک پلتفرم مجتمع، یک فناوری، محصول یا خدمت است که در برگیرنده پلتفرم معاملهای و پلتفرم نوآوری است. این گروه شامل شرکتهایی مانند اپل میشود که هم شامل یک پلتفرم بزرگ تطابقی مانند App Store و هم شامل یک اکوسیستم نوآوری، شامل توسعه دهندگان و تیمهای پشتیبانی ایجاد محتوا در پلتفرم هستند.
پلتفرمهای سرمایه گذاری
یک پلتفرم سرمایه گذاری شامل شرکتهایی است که به توسعه استراتژی پرداخته یا به عنوان شرکتهای مادر عمل میکنند یا به سرمایه گذاری فعال میپردازند.
نتایج پروژه شناسایی شرکتهای پلتفرمی
این پروژه به شناسایی ۱۷۶ شرکت پلتفرمی پرداخته است. این فهرست به همان میزان که شامل شرکتهای تجاری بزرگ و معروف است، شامل شرکتهای کوچکتر و خصوصی همانند Uber و Airbnb که در چند سال اخیر به این جایگاه رسیدهاند، نیز میشود. ارزش کلی این شرکتها بیش از ۴٫۳ تریلیون دلار است که نشان دهندهی ارزش و اعتبار این شرکتهای پلتفرمی است که در چند سال گذشته به آن دست یافتهاند.
محل قرارگیری و ارزش شرکتهای پلتفرمی، در سراسر جهان متفاوت است. آسیا شامل بیشترین شرکتهای پلتفرمی با تعداد ۸۲ عدد و آمریکای شمالی با تعداد ۶۴ عدد، در جایگاه دوم قرار دارد. این در حالی است که آسیا با تعداد بیشتری شرکت پلتفرمی، از لحاظ مالی بسیار پایینتر از آمریکای شمالی قرار دارد.
آمریکای شمالی بیش از ۷۲ درصد از ارزش شرکتهای پلتفرمی را داراست، که در مقایسه با ۲۲ درصد ارزش آسیا، بسیار بیشتر است. به طور تعجب آوری، در حالی که اروپا یکی از بزرگترین مصرف کنندههای خدمات پلتفرمی است، این منطقه، دارای شرکتهای پلتفرمی کمی میباشد. تنها ۲۷ یا ۱۵ درصد از پلتفرمها در اروپا قرار دارند و از لحاظ ارزش بازاری کمتر از ۴ درصد را در اختیار دارند. آفریقا و آمریکای لاتین نیز تعدادی پلتفرم تولید کردهاند، اما آنها به نسبت بسیار کوچک بودهاند و آستانه بررسی ما در حدود ۳ برابر بیش از ارزش تعیین شده توسط بررسی جهانی است. بنابراین در طیف بررسی ما قرار نمیگیرند.
تاثیر شرکتهای پلتفرمی و پلتفرمهای اقتصادی بر میزان اشتغال
تاثیر شرکتهای پلتفرمی در ایجاد اشتغال قابل توجه است. سیستم عاملهای مبتنی بر پلتفرم تجاری معروف به طور مستقیم حداقل ۱٫۳ میلیون نفر را مشغول به کار کردهاند. با این وجود، این یک تصویر کامل از اشتغال زایی پلتفرمها نیست. اطلاعات کاملی از پلتفرمهای خصوصی در دسترس نیست و نمیتوان به محاسبه کامل آنان پرداخت. بنابراین آمار ارائه شده در اینجا، تنها شامل شرکتهای پلتفرمی تجاری عمومی است.
این اختلاف به وجود آمده احتمالا حاشیهای بوده و بخش کوچکی را شامل میشود، چون پلتفرمهای خصوصی به نسبت شرکتهای عمومی، سهم کمی از ارزشهای بازار را طبق نظر سنجی (حدود ۱۰ درصد) تشکیل میدهند. همچنین امکان دستیابی به اطلاعات کامل در مورد اثرات اشتغالهای غیرمستقیم امکان پذیر نیست. چرا که به طور ضمنی در کسب و کارهای پلتفرمی، ایده ساخت بر اساس اکوسیستمهای نوآوری پر جنب و جوش شکل میگیرد. به عنوان مثال، پلتفرم نرم افزاری SAP، بیش از ۱۳۰۰۰ نفر را در کل دنیا شاغل کرده است.
در ادامه، ما به بررسی جزئیات جغرافیایی شرکتهای پلتفرمی همراه بررسی مکان دفتر مرکزی آنها، تعداد و اندازه شرکتهای پلتفرمی تجاری عمومی در مقایسه با شرکتهای استارتاپی مستقل، نحوه توزیع شرکتهای پلتفرمی بر اساس انواع (معاملهای، نوآورانه، یکپارچه و سرمایه گذاری) آنها میپردازیم و به خوبی نشان میدهیم که این پلتفرمها در چه بخشهایی از صنعت مشغول به کار هستند.
پلتفرمها در شهرها و کشورهای مختلف
شرکتهای پلتفرمی در حال حاضر در سراسر جهان یافت میشوند. طبق نظرسنجی انجام شده، پلتفرمهای یافت شده از ۵ منطقه و ۲۲ کشور بودهاند. همانطور که در بالا گفته شد، آسیا در حال حاضر بیشترین تعداد شرکتهای پلتفرمی را داراست. در آسیا، چین با داشتن ۶۴ شرکت پلتفرمی در صدر رده بندی قرار دارد. از هند ۸ شرکت و از ژاپن ۵ شرکت در این لیست قرار دارند.
شرکتهای پلتفرمی باقی مانده در بین کشورهای کره جنوبی، استرالیا، مالزی و سنگاپور به طور نامتناوب پخش شدهاند. در منطقه آمریکای شمالی، تعداد ۶۳ شرکت پلتفرمی در ایالات متحده و بقیه در کانادا قرار دارند. در بخش اروپا، کلا تعداد ۲۷ شرکت پلتفرمی یافت شده است.
انگلیس دارای بیشترین شرکت پلتفرمی با تعداد ۹ عدد است که پس از آن آلمان با ۵ شرکت و روسیه با ۳ شرکت قرار دارند؛ کشورهای فرانسه، هلند و سوئیس هر کدام ۲ شرکت پلتفرمی را دارا هستند. چهار شرکت پلتفرمی باقی مانده در کشورهای ایرلند، اسرائیل، نروژ و لوکزامبورگ قرار دارند. طبق نتایج این مطالعه، دو شرکت پلتفرمی در آمریکای جنوبی قرار داشته که یکی از آنها در برزیل و دیگری در آرژانتین است. همچنین یک شرکت پلتفرمی دیگر در آفریقای جنوبی قرار دارد.
بیشترین تمرکز پلتفرمها
یک دید دیگر این است که دقیقتر از نگاه منطقهای به این مسئله نگاه کنیم و بررسی کنیم که این پلتفرمها در چه شهرهایی قرار دارند. بیشترین تمرکز دفتری پلتفرمهای یافت شده، در خلیج سان فرانسیسکو قرار دارد. حدود یک چهارم از شرکتهای یافت شده (۴۴ شرکت)، دفتر مرکزیشان در این شهر قرار دارد. دومین شهر تجمع شرکتهای پلتفرمی، بیجینگ (Beijing) با تعداد کل ۳۰ شرکت است. پس از این دو شهر شانگای با تعداد ۱۵ شرکت در رتبه سوم قرار دارد و پس از آن لندن و نیویورک با ۸ شرکت، در جایگاه بعدی قرار دارند.
در مکانهای بعدی این لیست، شهرهای چینی مانند Hangzhou که در جنوب شانگای قرار دارد و شهر Shenzhen که در نزدیکی هنگ کنگ است، قرار گرفتهاند که بین ۵ تا ۶ شرکت پلتفرمی در بین آنان پخش شده است. بقیه شهرها همانند توکیو، برلین، دهلی نو، سیتادل، بنگلر، مسکو و نانجینگ، هر کدام مجموعههایی از ۳ تا ۵ شرکت پلتفرمی را در خود جای دادهاند. ۶ شهر هستند که در آنها ۲ شرکت پلتفرمی بنا شده است که میتوان به آمستردام، گوانژو، پاریس، سئول و استکهلم اشاره کرد. ۲۲ شهر باقی، هرکدام مقر دفتر مرکزی یک شرکت پلتفرمی هستند.
سهم بازاری و ارزش شرکتهای پلتفرمی
در یک بررسی دیگر، سهم و ارزش بازار شرکتهای پلتفرمی مورد مطالعه قرار گرفته است. اکثر شرکتهای پلتفرمی که در خلیج سان فرانسیسکو یافت شدهاند و حدود ۲٫۲ تریلیون دلار یا به عبارتی ۵۲ درصد از ارزش شرکتهای یاد شده را دارا هستند.
سیتادل در رتبه دوم با تعداد ۴ شرکت پلتفرمی که جمعا ۷۶۷ میلیارد دلار ارزش گذاری میشوند، قرار دارد. شهرهای چینی نیز در رتبههای بالایی قرار میگیرند. چهار شهر که بخشی از لیست ۱۰ تا برتر را تشکیل میدهند، که عبارتند از بیجینگ (Beijing) رتبه ۳، هانزو رتبه ۴، شنزن رتبه ۵ و شانگای در رتبه ۱۰ قرار دارد. پنج شرکت موجود در توکیو باعث قرار گیری این شهر در رتبه ۸ از لحاظ بازار ارزش جهانی میشود.
تنها شهر اروپایی که توانسته در لیست ۱۰ تایی قرار گیرد، شهر والدورف آلمان است که مقر شرکت پلتفرمی SAP است. در ادامه این لیست، شهرهای Norwalk، Cape Town، Priceline، Naspers به ترتیب قرار دارند. این در حالی است که شهرهای نیویورک و لندن با وجود اینکه مقر دفتر مرکزی بسیاری از شرکتهای پلتفرمی هستند، اما ارزش بازاری این شرکتها به حد کافی زیاد نیست.
ساختار مالکیتی پلتفرمهای عمومی و خصوصی
هم پلتفرمهای معروف عمومی و خصوصی جزو معیارهای بررسی و پژوهش ما بوده و در بررسیهای لازم شرکت داده شدهاند. بررسی دقیق شرکتهایی از سراسر آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکای شمالی نشان دهندهی وجود ۶۹ شرکت پلتفرمی عمومی و ۱۰۷ شرکت پلتفرمی خصوصی بوده است.
در حالی که تعداد شرکتهای خصوصی بسیار بیشتر است اما بیشتر آنان شرکتهای تازه تاسیس شدهای هستند و که ارزش بازاری آنها برای قرار گرفتن در در تحقیقات ما کافی نبودند. به طور خلاصه جمع ارزشیابی شرکتهای پلتفرمی خصوصی تنها در محدوده ۳۰۰ میلیارد دلار قرار میگیرد. تعداد ۵۴ شرکت از شرکتهای خصوصی یاد شده در آسیا قرار گرفته و ۴۰ شرکت نیز در آمریکای شمالی و ۱۳ شرکت در اروپا پایه گذاری شدهاند.
شرکتهای پلتفرم عمومی در تعداد کمتر بوده اما دارای ارزش بازاری بیشتری نسبت به شرکتهای خصوصی هستند. ۶۹ شرکت پلتفرمی عمومی، مجموعا ارزش بازاری ۳٫۹ تریلیون دلار دارند. تعداد ۲۸ عدد از این شرکتها در آسیا، ۲۴ عدد در آمریکای شمالی، ۱۴ عدد در اروپا و دو عدد شرکت در آمریکای لاتین و تنها یک عدد در اروپا قرار دارد.
بیشتر بخوانید: چگونه دادههای شرکتهای اینترنتی میتواند برای مصلحت عموم استفاده گردد؟
زیر مجموعههای انواع پلتفرمها
همانطور که در ابتدا گفته شد مدلهای کسب و کار پلتفرمها در چهار نوع قرار دارند، که عبارتند از پلتفرم معامله، پلتفرم نوآوری، پلتفرم یکپارچه و پلتفرم سرمایه گذاری. بسیاری از شرکتهای موجود در این تحقیق در زمره شرکتهای پلتفرمی معاملهای قرار دارند. ۱۶۰ پلتفرم معاملهای وجود دارد که ارزش بازاری کل ۱٫۱ تریلیون را شامل میشوند.
جالب توجه است که اکثر شرکتهای پلتفرمی خصوصی نیز در بخش پلتفرمهای معاملهای قرار دارند؛ یعنی پلتفرمهای معروف تجاری در این زمینه قرار دارند که شامل پلتفرمهایی در حوزه رسانههای اجتماعی، موسیقی، فناوریهای اقتصادی و مالی و در نهایت بازیها هستند.
شرکتهای مبتنی بر پلتفرم نوآوری
تعداد ۵ پلتفرم در بخش پلتفرمهای نوآوری وجود دارند که مجموع کل ارزش بازاری آنها، در حدود ۹۱۱ میلیارد دلار است. این دسته شامل شرکتهای بزرگ و شبکهای از توسعه دهندگان است که میتوان به شرکتهای Microsoft، Oracle، Intel، SAP اشاره کرد. همهی این شرکتها در آمریکا پایه گذاری شدهاند، بجز شرکت SAP.
این شرکتها مقدار زیادی از ارزش و نوآوری خود را از طریق ایجاد محصول و ارائه خدمات همراه با شرکتهای دیگر در اکوسیستمهای مربوطه بدست میآورند. به عنوان مثال، مطالعات شرکت SAP نشان میدهد که برنامههای مشارکتی که به تشویق اختراعات مکمل پرداخته و منجر به کسب درآمد و ارزش گذاری از طریق اثرات شبکهای غیر مستقیم میشود.
شرکتهای مبتنی بر پلتفرم یکپارچه
تعداد ۶ شرکت پلتفرمی یکپارچه وجود دارد که دستهی پلتفرمهای یکپارچه را تشکیل میدهند. این شرکتها عبارتند از گوگل، اپل، فیسبوک، آمازون، علی بابا و شیائومی که جمعا ارزش بازاری ۲ تریلیون دارند. شرکتهای این دسته به ترکیب جنبهی بازارهای دو طرفه پلتفرم معاملهای و جنبه شبکههای توسعه دهنده در پلتفرمهای یکپارچه میپردازند.
در مقایسه با اکثر شرکتهای پلتفرمی که داراییهای اندکی دارند، این شرکتها ممکن است دارای زنجیرههای تامین تولیدی باشند، که میتوان به شرکت اپل که خانوادهای از محصولاتی مانند رایانههای شخصی، تلفنهای همراه را تولید کرده و مراکز فروش بزرگ فیزیکی را داراست؛ اشاره کرد.
آمازون و علی بابا تسهیلات بسیاری دارند. این شرکتها دارای پلتفرمهای بسیاری هستند و میتوانند به عنوان پلتفرمهای اقتصادی مختلط در نظر گرفته شوند. به عنوان مثال، علی بابا در حال حاضر ۱۰ پلتفرم کسب و کاری اعم از Taobao.com ،Tmall.com ،Aliyun.com و Cainiao، ر بر میگیرد. به همین ترتیب گوگل علاوه بر کار اصلی جستجو و تبلیغات هدفمند خود، به محدودههای کاری دیگری از جمله اتوماسیون خانگی و پاسخ به تقاضاهای انرژی حرکت کرده است.
شرکتهای مبتنی بر پلتفرم سرمایه گذاری یا پلتفرمهای اقتصادی
در نهایت پنج شرکت وجود دارد که در دستهی پلتفرم سرمایه گذاری جای میگیرند. این دسته شامل گروهی از شرکتها مانند Priceline (آمریکا)، Softbank (ژاپن)، Naspers (آفریقای جنوبی)، IAC Interactive (آمریکا) و Rocket Internet (آلمان) است. این شرکتها به تنهایی شرکتهای پلتفرمی نیستند، بلکه آنها یک استراتژی واضح از سرمایه گذاری در شرکتهای پلتفرمی دارند که به عنوان شرکت نگهدارنده یا ترکیبی از هر دو عمل میکنند. به عنوان مثال Priceline Group شامل پلتفرمهای Booking. Com ،Priceline.com ،Kayak.co ،rentalcars.com و OpenTable است.
SoftBank نیز که به عنوان یک شرکت مخابراتی آغاز به کار کرد، به پلتفرم Yahoo متکی است، در ژاپن گروه علی بابا و GungHo Online نیز چنین رابطه ای دارند. اخیرا SoftBank به سرمایه گذاری در پلتفرمهای هندی مثل OlaCabs، Snapdeal و Housing. Com پرداخته است. شرکت Naspers که به ساخت شرط بندیهای بسیار موفق بر روی پلتفرم Tencent، معروف است، در حال حاضر در بیش از ۳۰ پلتفرم به سرمایه گذاری پرداخته است.
انجام سرمایه گذاری بر پلتفرمها، در سراسر دنیا رواج یافته و میتوان به شرکتهایی مثل OLX و PayU (جهانی)، Allegro، Days، Ceneo (اروپای مرکزی و شرقی)، Konga و Souq (آفریقا و آفریقای شمالی)، Redbus (آمریکای لاتین)، Myntra و Flipkart (هند)، در این زمینه اشاره نمود.
معرفی جدیدترین شرکت پلتفرم سرمایه گذاری
جدیدترین شرکت پلتفرم سرمایه گذاری در حال ظهور، Rocket Internet است، که یک هدف جسورانه برای تبدیل شدن به بزرگترین پلتفرم اینترنت در خارج از ایالات متحده و چین دارد. برای رسیدن به این هدف، این شرکت قصد دارد مجموعهای از شرکتها را در بازارهای دست نخورده، از طریق گروههای سرمایه گذاری متمرکز بر آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه تولید کند.
به عنوان مثال، گروه Africa Internet که یکی از بازوهای سرمایه گذاری شرکت Rocket در صحراهای آفریقا است، شامل زمینههای تجارت الکترونیک (Jumia)، مد (Zando)، املاک (Lamudi)، رزرو هتل (Lamudi)، بازار کار (Everjobs) و خدمات رانندگی (Easy Taxi) میباشد. برای حمایت از رشد سریع، شرکت یک پروسه استاندارد را اقتباس کرده است که قابلیت تکرار پذیری داشته و زیر ساختهای فناوری را در شرکتهای تازه تاسیسی که این شرکت به سرمایه گذاری در آنها پرداخته است، به اجرا در میآورد.
در حالی که پلتفرمهای سرمایه گذاری بر استراتژیهای متفاوتی تمرکز کردهاند که دارای اهدافی مانند ایجاد زیر ساختهای محکم و تولید یک برند موفق جهانی هستند. این شرکتها متعهد شدهاند که به کاهش این تنش قدیمی بین شرکتهای چند ملیتی، در مواجهه با تامین یکپارچگی جهانی و افزایش کارایی متناسب با سلیقه همه مشتریان و مخاطبان، کمک کنند.
یک رویکرد برای کارایی بیشتر پلتفرمهای اقتصادی و سرمایه گذاری
یک رویکرد دیگر نیز برای کارایی بیشتر پلتفرمهای اقتصادی و سرمایه گذاری، پیشنهاد میدهد که بهترین شیوههای تمرین و بهبود مدیریت پلتفرم ها به اشتراک گذاشته شود تا نوآوری در مدلهای کسب و کار ایجاد شده و بستری برای پرورش استعدادها آماده شود.
در مورد یاد شده، Rocket Internet به ساخت یک برنامه دست زده که در طی آن برنامههایی برای کشف استعدادهای مدیریتی، برنامه ریزی شده و این برنامه تنها مربوط به منطقه خاصی نیست، بلکه به پلتفرمهای متنوعی، وصل میشود که قابلیت بکارگیری در مناطق و محیطهای کاری متنوعی در سراسر دنیا را دارا است.
در طی یک دوره ۶ تا ۱۸ ماهه، این برنامه کاندیدهای یاد شده را وارد فاز اولیه پلتفرم استارتاپی میکند و آنها را در معرض انواع حوزهها مانند بازاریابی آنلاین، توسعه محصول، مدیریت زنجیره تامین و عملیاتها قرار میدهد.
پویایی پلتفرمهای اقتصادی در مناطق مختلف
میتوانیم اطلاعات بیشتری را در مورد پویایی پلتفرمهای اقتصادی و جهانی با پخش کردن این چهار نوع پلتفرم در ۵ منطقه اصلی مورد بررسی در این تحقیقات، به دست آوریم. در اینجا تغییرات قابل توجهی در مناطق مختلف داریم. آسیا در تعداد پلتفرمهای معاملهای که بیش از نیمی از ارزش بازارهای جهانی را در اختیار دارند، در رتبه اول قرار دارد. این جایگاه به خاطر تجارت الکترونیکی کشورهای چین و ژاپن و هند که به تازگی به این سیستم ملحق شدهاند، است.
آمریکای شمالی با ۳۹ درصد در جایگاه بعدی آسیا قرار دارد. با وجود اینکه اروپا، مکان بزرگ و رو به رشدی برای پلتفرمهای معاملهای بوده، تحقیقات ما نشان میدهد که تنها ۷ درصد از شرکتهای پلتفرمی در اروپا مستقر هستند. همچنین با وجود این که آمریکای شمالی در پلتفرم معاملهای درصد خوبی ندارد، اما بیشتر ارزش بازاری خود را در زمینه پلتفرمهای نوآوری و یکپارچه کسب میکند. این منطقه با داشتن ۸۸ درصد از ارزش بازاری پلتفرمهای نوآوری و یکپارچه، بر سایر رقبا تسلط دارد.
به دلیل تمرکز کم بر روی ساخت نرم افزارها و ایجاد بستر و اکوسیستم مناسب، آسیا در زمینه پویایی پلتفرمهای نوآوری دچار کمبود است. درصد تخمین زده شده برای اروپا ۱۱ درصد در پلتفرم نوآوری است و در پلتفرم یکپارچه درصدی را کسب نمیکند. آمریکای لاتین و آفریقا در حد ۱ درصد و کمتر از لحاظ تعداد و ارزش بازاری قرار دارند.
در چه بخشهایی فعالترین شرکتها، شرکتهای پلتفرمی هستند؟
راههای مختلفی برای جواب دادن به این سوال وجود دارد. یکی از راهها، رتبه بندی شرکتهای پلتفرمی با توجه به تعداد پلتفرمهایی است که در آن حوزه یا عملیات، حضور دارند، است. راه دیگر، این است که شرکتهای پلتفرمی را با توجه به ارزش بازاری بخشی که در آن مشغول هستند، رتبه بندی کنیم.
اگر ما رویکرد اول را انتخاب و عملی کنیم و نمونه خود را به ۱۰ شرکت اول محدود کنیم، متوجه میشویم که شرکتهای تجارت الکترونیکی در جایگاه اول قرار گرفته و پس از آن شرکتهای مربوط به تکنولوژی و به ترتیب شرکتهای مربوط به نرم افزارهای اینترنتی و خدمات، در جایگاههای بعدی قرار میگیرند. گردآوری ده شرکت پلتفرمی برتر به پلتفرمهای مربوط به حوزه حمل و نقل، املاک و مستغلات سفر و تلفنهای هوشمند ختم میشود.
اگر در مقابل، ما شرکتهای پلتفرمی را با توجه به ارزش بازاری رتبه بندی کنیم، با تصویر متفاوتی رو به رو خواهیم شد. در این صورت نرم افزارها و خدمات اینترنتی جایگاه اول را کسب میکنند که نتیجهی آنها پویایی و محبوبیت شرکتهایی همچون Microsoft، Tencent و SAP است. در رتبه دوم شرکتهای مربوط به تجارت الکترونیکی همانند Amazon و Alibaba قرار دارند. رتبه سوم مربوط به رسانههاست که شامل شرکتهایی مثل Netflix، Naver و Naspers میشود. مسافرت، تکنولوژی و رسانههای اجتماعی در جایگاههای چهارم، پنجم و ششم قرار میگیرند.
بخش حمل و نقل، با توجه به وجود شرکتهای رو به رشد Uber و پلتفرم خدمات رانندگی Didi Kuaidi در جایگاه هفتم قرار میگیرد. بخشهای بسیار کوچکتر در ارزش بازاری که در لیست ۱۰ تایی جای میگیرند، شامل بخشهای املاک، نرم افزارهای موبایل و خدمات و پلتفرمهای adtech هستند.
پلتفرم عملیاتی مربوط به کار و حوزه بهداشت و درمان
دو بخش کار و بهداشت و درمان، از بخشهایی هستند که انتظار می رود در رتبههای بالایی از نظر استفاده از سیستم عاملهای مبتنی بر پلتفرم قرار گیرند. با توجه به میزان توجهی که پلتفرمها در این بخشها دارند، شگفت آور است که این دو بخش در نظرسنجی جهانی به صورت قابل توجهی حضور ندارند.
آیندهی کاری از نظر برخی افراد به شدت تحت تاثیر افرادی است که به تنهایی تاثیر قابل توجهی بر یک بخش از بازار یا کارخانه داشته و شخصها در سمت دیگر به شناسایی مهارتها در یک محدوده منطقی میپردازند.
با توجه به برخی تخمینها، حدود ۳۰۰ پلتفرم عملیاتی مربوط به مکان کار در سراسر دنیا پراکنده شده که نمونههای آن Upwork ،Freelancer ،Guru ،Witmart ،TaskRabbit ،Fiverr و Gigwalk هستند. با این وجود، تقسیم بندی توسط مکان جغرافیایی، باعث به وجود آمدن نقص مقیاس بندی شده و باعث میشود پتانسیل و ارزش سرمایهای مربوط به عملیاتهای کسب و کار در این فضا را به یک میلیارد دلار یا بیشتر محدود کنیم.
یک وضعیت مشابه برای سیستمهای بهداشتی برقرار است. ترکیبی از هزینههای کاهش یافته و پیشرفتهای حاصل شده در اجرای ویدیو کنفرانسهای آنلاین، تقاضا برای پیدا کردن راه حلهای هزینههای مارپیچی بیمههای سلامت و تغییر سیاستهای بازپرداخت بیمه، به افزایش تعداد پلتفرمهای مرتبط با سلامتی کمک کرده است. استارتاپهای MDLive، America Well، Doctor.com، ۱DocWay، Specialists on Call و NuPhysicia بخشی از کمپانیهای معروف و مطرح شده در این زمینه هستند.
برخی این استارتاپها همانند Teladoc، عمومی شده و مردم به طور روزمره از آن استفاده میکنند. با این وجود، همانند پلتفرمهای کاری، هنوز هیچ یک از این شرکتها به اندازه و مقیاس قابل توجهی از سرمایه نرسیدهاند. در نتیجه، هیچ یک از این پلتفرمهای بهداشتی در تحقیقات ما در نظر گرفته نشدهاند.
شرکتهای پلتفرمی لازم
تحقیقات پلتفرمهای جهانی بر روی شرکتهایی که به صورت پلتفرم خالص یا ترکیبی از انواع پلتفرمها هستند، مانند اپل یا شرکتهایی با تجهیزات فیزیکی بزرگ مانند آمازون، نشان میدهد که این انتظار غیرمنطقی و نامتعارف است که از شرکتهای لازم بخواهیم در رقابت در برابر شرکتهای پلتفرمی مخرب قرار گیرند. بنابراین شرکتهای لازمٰ از بخشها و حوزههای بسیاری که برای اینکه پلتفرم خود را ایجاد کنند، جا به جا شدهاند.
Johnson Controls و تلاش برای ساخت یک پلتفرم
شرکتهای معتبر، روشهای متعددی را برای ساخت پلتفرم در نظر میگیرند. Johnson Controls یک مثال واضح دربارهی تلاش برای ساخت یک پلتفرم است. جانسون کنترلز، شرکت آمریکایی و چند ملیتی است، که در زمینه طراحی و تولید انواع تجهیزات داخلی خودرو، تجهیزات تهویه ساختمان و اتومبیل، انواع باتری و باتریهای اتومبیل فعالیت میکند.
در سال ۲۰۱۲، شرکت Johnson Controls به معرفی Panopix پرداخت که هدف آن کمک به صاحبان ساختمانهای تجاری و اپراتورها برای صرفه جویی در انرژی و پول بود. هدف جانسون کنترلز، فراهم آوردن یک پلتفرم باز بود که یک برنامه مجازی شبیه به مغازه و در واقع یک پلتفرم نوآورانه مربوط به مدیران و صاحبان ساختمانهای تجاری بود.
در سال اخیر برنامههای کاربردی و برنامههای تجزیه و تحلیلی برای شناسایی راههایی برای بهبود صرفه جویی در انرژی طراحی شدهاند. برنامههای توسعه یافته توسط اشخاص ثالث از طریق یک مدل مبتنی بر اشتراک در دسترس هستند. پلتفرم Panoptix یک کانال جدید برای ارائه برنامههای کاربردی را فراهم میکند که کارهای ساختمان Johnson Controls و خدمات مدیریت انرژی را بهبود میبخشد و همچنین نوآوریهای توسعه دهندگان شخص ثالث را تقویت میکند.
رویکرد دیگر برای ایجاد قابلیتهای پلتفرم
رویکرد دیگر برای ایجاد قابلیتهای پلتفرم، از طریق ایجاد مالکیت است. در سال ۲۰۱۴، سازنده خودروهای Daewoo، تلاشی برای ایجاد تواناییهای پلتفرمی انجام داد که توانایی شرکت را به تولید یک مجموعه از راه حلهای پویا و موثر جهت رشد و گسترش، سوق میداد. این کمپانی، برنامه RideScout را که یک پایه آمریکایی دارد را خریداری نمود. برنامه RideScout پلتفرم مبتنی بر حمل و نقل بوده که سبب کاهش مشکلات مربوط به حمل و نقل، یافتن وسیله نقلیه مناسب و جستجوی گزینههای در دسترس پارکینگ است.
همچنین برنامهی آلمانی MyTaxi که مربوط به پیدا کردن سرویس حمل و نقل بوده و مشابه پلتفرم Uber است که در سال ۲۰۰۹ به وجود آمد. MyTaxi در مدت کوتاهی، رشد بسیار زیادی داشت به طوری که به رقم ۷ میلیون دانلود و ۳۵۰۰۰ هزار خودروی متصل رسید. این خریدها سبب شد که Daimler به یک پلتفرم حمل و نقل بسیار بزرگ در آمریکا و ۴۰ شهر آلمان و شهرهای بسیاری مانند Madrid ،Barcelona Warsaw ،Vienna ،Graz ،Salzburg و Zurich تبدیل گردد.
پلتفرمهای سلامتی
برخی از مجموعهها، از ساخت پلتفرمها به عنوان راهی برای ایجاد پایگاهی برای دسترسی به کاربران خود با سرعت هرچه تمامتر استفاده میکنند. یکی از مثالهای خوب در این زمینه شرکت خرده فروشی دارویی Walgreens است. در ژوئن سال ۲۰۱۵، شرکت Walgreens عنوان کرد که در حال همکاری با شرکت MDLIVE برای افزایش توجه به سلامت بیمارانیست که در Colorado، Illinois و ایالت Washington زندگی میکنند، است.
MDLIVE به عنوان یک پلتفرم مبتنی بر تراکنش است که بیماران را برای دریافت مشاورههای اینترنتی به پزشکان متصل میکند. این دو شرکت با به وجود آوردن شبکهی بزرگی از پزشکان و متخصصان، توانستند هر هفت روز هفته به ارائه خدمات ۲۴ ساعته بپردازند و اعلام کردند که هدفشان ایجاد این قابلیت و متصل کردن ۲۵ ایالت به یکدیگر تا انتهای سال ۲۰۱۵ است.
تنها شرکتهای آمریکای شمالی و اروپایی نیستند که در حال توسعه استراتژیهای پلتفرم خود هستند. نوآوری پلتفرمها نیز در بازارهای نوظهور رخ میدهد. در شهر Chennai هند، بیمارستانهای Apollo به ساخت و برقراری پلتفرمهایی که به حمایت از ارائه مراقبهای بهداشتی میپردازد، مشغول هستند. مجموعه Apollo که صاحب ۵۱ بیمارستان ۸۵۰۰ تخته است، پلتفرمی به نام Ask Apollo را طراحی کرده است که یک پلتفرم سلامتی برای افزایش توجه و مراقبت از راه دور برای بیماران است. در نتیجه سازندگان دستگاههایی مثل سامسونگ و شیائومی به دنبال ساخت پلتفرمهای اقتصادی فعالی هستند تا جایگاه سازندگان آن دستگاهها را بگیرند و پلتفرم خود را سازماندهی کنند.
سامسونگ و ساخت پلتفرمی به نام Tizen
شرکت سامسونگ در راستای وابستگی خود به پلتفرم گوگل، به ساخت پلتفرمی به نام Tizen پرداخته است. این پلتفرم شامل دستگاههایی همانند netbooks ،tablets ،TVs، سیستمهای رانندگی هوشمند و یک سیستم عامل برای قدرتدهی و ترکیب این دستگاهها است. پلتفرم تایزن بخشی را به گروههای توسعه دهنده اختصاص داده تا برنامههای با کیفیتی بسازند و یک پایگاه کاربری بزرگ ایجاد کنند. همانطور که قبلا اشاره شد، پلتفرمهای مجتمع، ویژگیهای پلتفرمهای معاملهای و پلتفرمهای نوآورانه را دارا هستند.
پلتفرمها و تشکیلات اقتصادی
مشاهدات بالا نشان میدهند که اختلافات بسیاری در رابطه با ارتباط پلتفرمها با شرکتها وجود دارد. این روابط را میتوان در سه گروه دسته بندی کرد. دسته اول شرکتهای فعال در زمینه داراییها سنگین هستند. همانطور که در بالا توضیح دادیم اینها شرکتهای معتبری هستند که ردههای سازمانی سنتی و سلسله مراتبی قرار دارند. این نوع شرکتها داراییهای فیزیکی زیادی داشته و اغلب کارکنان بسیاری را تحت پوشش خود دارند.
تنوع در رابطه بین پلتفرمها و ساختارهای سازمانی، انواع سوالات مختلف مدیریتی را ایجاد میکند. یکی از نگرانیها در مورد توانایی شرکتهایی با داراییهای بسیار، در اجرای موفق پلتفرم است. این بستگی به توانایی شرکتها در پیدا کردن محیطهای پرتقاضا در رابطه با مدلهای کسب و کارها است. صاحبان کسب و کار این نگرانی را دارند که چه کسانی به پلتفرم دسترسی دارند، چگونه به تقسیم ارزشها و حل کشمکشها بپردازند.
هدف این است که قوانین مکمل و مفیدی برای حداکثر کردن سود اکوسیستم ترتیب دهیم. سیاستهای اتخاذ شده باید ایجاد و افزایش ارزش و همچنین کیفیت بالای مشارکت را در پلتفرم را تضمین کنند. در عین حال سیاستها، باید ترکیب مناسبی از انگیزه برای تشویق پیوستن افراد و الگوهای رفتاری خوب را در ساختار خود جای دهند. رهبر پلتفرم باید همه این سیاستها را در یک ساختار فرماندهی و کنترل شده و سلسله مراتبی باید در سطح پلتفرم اعمال کند.
رویکردهای مدیریتی در پلتفرمهای اقتصادی
رویکردهای مدیریتی حاکم بر پلتفرم، باید راههای مناسب ایجاد ارزش و قیمتگذاری را در نظر داشته باشند. در حالیکه در مدلهای کسب و کار قدیمی مدیران را به سمت افزایش قیمت هر محصول یا خدمات سوق میدهند، رویکردهای متفاوت برای مدیریت پلتفرمهای اقتصادی نیاز است.
ارزش و سود بزرگی ممکن است به وسیله ارائه محصولات یا خدمات با قیمت کم یا به صورت رایگان ایجاد شود؛ البته در صورتی این کار در صورتی مفید است که بتواند به جذب مشتریان ارزشمند منجر شود. پیروی از سود بیشتر اکوسیستم در مورد محصولات و خدمات خاص، تنها با تغییرات قابل توجهی در انگیزههای مدیریتی و فرهنگ سازمانی به دست میآید و در طراحی و رشد یک پلتفرم و کسب و کار موثر و کارآمد تاثیر بسزایی دارد.
بیشتر بخوانید: راهنمایی ضروری برای تعریف یک شاخص کسب و کار موثر و کارآمد
پلفترمهای اقتصادی با داراییهای سبک
پلتفرمهای اقتصادی با داراییهای سبک با چالشهایی خاصی مواجه میشوند. در مراحل اولیه طراحی و اعمال پلتفرم، مشکلات زیادی به وجود میآید که در صورت غلبه بر آنها، پلتفرم میتواند به سرعت رشد کند. رشد سریع یک پلتفرم میتواند فراتر از فرآیندهای کسب و کار، تخصص و دیگر عناصر کلیدی به افزایش سرمایه سازمانی و ارزش بازاری کمک کند. شرکتها با داراییهای سبک با چالش ایجاد مرکز سازمانی در اکوسیستم گسترده که در سراسر آن کنترل و مدیریت مناسبی ندارند، مواجه میشوند.
خطرهایی نیز در میزان سرمایه گذاری وجود دارد. خطر این است که پلفترمها با داراییهای سبک، تمرکز زیادی بر روی سیستمهای نرم افزاری و استعدادهای تکنیکی دارند که در توسعه و پیدا کردن ارزش و هنجارها و استعدادهای انسانی دخیل هستند. رسیدن به این چالش آسان نیست چون که باید در خارج از مرزهای متعارف سازمانی انجام شود.
شرکتهای سرمایه گذاری جایی در این وسط قرار دارند. آنها معمولا تشکیلات اقتصادی سنتی بزرگی همراه با تولیدات قابل توجه، زنجیرههای تامین و داراییهای دیگری دارند که باید مدیریت شوند. در همین زمان، پلتفرمهای اقتصادی بزرگی نیز برای مدیریت دارند. این تشکیلات اقتصادی ترکیبی، با چالش عدم توانایی مخلوط عملیات سنتی و بهینه کردن نقطههای کنترل و مدیریت سنتی در زمانی که در حال مدیریت اکوسیستمهای بزرگیست که مالکیت و نقاط کنترل پراکندگی بیشتری دارد، مواجه است.
آینده و چشم انداز پلتفرمها
این تحقیقات جهانی که از شرکتهای پلتفرمی انجام گرفته است، به دستیابی به چندین بینش مهم ختم شده است. با ارزش کلی بازار ۴٫۳ تریلیون دلار و پایه استخدام مستقیم حداقل ۱٫۳ میلیون نفر که به صورت غیر مستقیم مشغول به کار هستند، پلتفرمها تبدیل به یکی از مهمترین نیروهای اقتصادی شدهاند.
شرکتهای پلتفرمی به وضوح تبدیل به یک پدیده جهانی شدهاند و نه تنها در بازهای صنعتی پیشرفته یافت میشوند، بلکه با بهره گیری از تواناییهای رشدی که از طریق موبایل و تکنولوژیهای دیجیتال به وجود میآید، در سراسر دنیا نفوذ کردهاند.
نه تنها شرکتهای پلتفرمی در تمام دنیا به تاسیس مراکز خود در گوشههای جهان کردهاند، (مانند شرکتهای Hangzhou، China، Bangalore، Indian و Cape Town)، بلکه تعداد زیادی از آنها در حال گسترش پلتفرم خود به خارج از کشورهای محل اسکان خود هستند. در واقع بسیاری از پلتفرمها به خوبی به عنوان پلتفرم اقتصادی و سرمایه گذاری چند ملیتی شناخته شدهاند که رد پای بزرگ جهانی آنها در زمینههای مختلف قابل مشاهده است.
همانطور که توضیح دادهایم تمامی پلتفرمها یکسان نیستند و در شکلهای مختلفی از جمله معامله، نوآوری، یکپارچه و سرمایه گذاری فرار دارند. این تحقیق نشان میدهد که پلتفرمهای یکپارچه در حالی که از لحاظ تعدادی، کمتر هستند اما بر دیگر پلتفرمها و پلتفرمهای اقتصادی غالب شدهاند. ما نشانههایی میبینیم که هر دو پلتفرم معامله و نوآوری در حال تلاش برای تبدیل شدن به پلتفرم یکپارچه هستند. این توانایی در تسهیل نمودن معاملات کارآمد که با اکوسیستم بزرگی از توسعه دهندگان که به ایجاد مکملهای مفید بر روی پلتفرم مشغول است، منجر میشود.
آینده پلتفرمهای اقتصادی در مناطق مختلف
این بررسی نشان میدهد که تفاوتهای قابل توجهی در آینده پلتفرمهای اقتصادی در مناطق مختلف وجود دارد. در حالی که آمریکای شمالی و به طور فزایندهای آسیا، مرکز اصلی گروههای بزرگ و متنوعی از شرکتهای پلتفرمی هستند، اروپا به طور قابل توجهی در این زمینه از رقبای خود عقب مانده است. این یافته منجر به سوالات مهمی دربارهی شرایط مناسب برای رشد پلتفرمها میشود.
رهبری پلتفرمهای آمریکا، همراه با رشد فوق العاده پلتفرمهای هندی و چینی، نشان میدهد که تهیه مستندات خوب و سرمایه گذاریهای موفق، داشتن دسترسی به یک منطقه با تقاضای زیاد کاربران است که این مناطق شانسهای متفاوتی در موفقیتهای آینده خود دارند و ممکن است به شکوفایی پلتفرم یا سقوط آن بینجامد.
به علاوه، افزایش پلفترمهایی که در همان کشور رشد کردهاند، باعث می شود تا شرایط بهتری را در بازار تجربه میکنند. کشورهای کوچکتری مانند اسرائیل که تقاضای بالایی در استفاده و کاربری پلتفرمها ندارند، اما دارای تواناییهای پیشرفته تکنولوژیکی و فرهنگ استارتاپی هستند، که سبب به وجود آمدن چندین پلتفرم موفق، که توسط پلتفرمهای آمریکایی خریداری شدهاند،شده است. به عنوان مثال Waze در سال ۲۰۱۳ توسط گوگل به مبلغی بیش از ۱ میلیارد دلار فروخته شده است. بنابراین لازم است تا تحقیقات بیشتری در زمینه شرایط لازم برای ایجاد و رشد پلتفرمها در زمینههای فرهنگی، اقتصادی، حقوقی، توسعه استارتاپها و فرهنگ نوآوری انجام شود.
رقابت رو به رشد بین پلتفرمهای اقتصادی
ظهور سیستم عاملها فرصتهای مختلف و چالشهایی را برای توسعه کشورها، صنایع، شرکتها و نوآوران ایجاد میکند. در سطح صنعت، رقابت رو به رشد بین پلتفرمها وجود دارد. برای مثال، پلتفرمهایی که در گذشته رقابت نکردهاند، به طور فزایندهای شروع به کار میکنند، همانطور که آمازون و گوگل، با این که در اکتبر سال ۲۰۱۵ آمازون اعلام کرد که فروش تلویزیونهای اپل و Chromecastهای گوگل را متوقف خواهد کرد ولی در عمل این اتفاق نیفتاد. بنابراین همچنان انگیزههای قوی برای توسعه، تحکیم و ادغام پلتفرمها دیده میشود.
بیشتر بخوانید: توسعه پذیری چیست؟ آشنایی و درک مفهوم و کاربرد آن
واکنش ها نسبت به ظهور انواع پلتفرمها و پلتفرمهای اقتصادی
جای تعجب نیست که ظهور پلتفرمهای اقتصادی و سایر انواع پلتفرمها، واکنشهای شدیدی را ایجاد کند. همانطور که در این تحقیقات یاد شد، تعداد قابل رشدی از شرکتهای سنتی در حال جستجوی مدلهای پلتفرم کسب و کار از طریق انواع استراتژیها هستند. بعضی از آنها تلاش میکنند تا خود را به صورت ارگانیک رشد دهند در حالی که بقیه تلاش میکنند، تا از توسعه و گسترش تولید، برای رشد سریع خود استفاده کنند.
ظهور پلتفرمها در سراسر جهان باعث واکنش دولتها و سازمانها در سطح بین المللی و ملی، میشود. در بسیاری از موارد دولتها، پلتفرمهای اقتصادی را به عنوان وسیلهای برای ایجاد تغییرهای مثبت، به عنوان ایجاد کنندههای نوآوری و عاملی برای بهرهوری بیشتر از طریق استفاده بهتر از داراییها، میبینند و از آنها استقبال میکنند.
با این وجود، در موارد دیگر آنها به ایجاد تغییراتی در محدودهی بسیاری از جمله کار، مالیات، بیمه، سیاست و … میشوند و به نمایش اختلافات منطقهای و بین المللی میپردازند.
نگرانیهای گستردهای (به خصوص در اروپا)، در مورد سلطه پلتفرمهای آمریکایی که از روشهای امنیتی مناسبی برای حفظ اطلاعات مردم استفاده نمیکنند؛ وجود دارد. این امر باعث افزایش نظارتهای قانونی بر پلتفرمهای اقتصادی یا حتی وضع قوانین جدید در پلتفرمهای دیجیتالی و به طور کلی در فضای دیجیتالی میشود.
مدیریت و ایجاد پلتفرمهای اقتصادی کارآمد و موفق
با ایجاد پلتفرمها از ابتدا و در طی رشد و نحوه ی مدیریت آنها، شرکتهای پلتفرمی با چالشهای به خصوصی مواجه میشوند. برخی از چالشهایی که این شرکتها با آن مواجه خواهند شد، برای هر تشکل اقتصادی عادی است.
تکنولوژی به عنوان مرکز طراحی پلتفرم و موفقیت کسب و کار پلتفرمها تعریف میشود. ایجاد پلتفرمهای موفق، نیازمند ایجاد سیستمهای IT بسیار پیچیده، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی است. از این رو شرکتهای پلتفرمی با فرآیندهای دشواری برای ترتیب بخشیدن به اکوسیستمهای پیچیده رو به رو میشوند و برای توسعه و طراحی سیستمها و مراکز سازمانی خود نیاز به کسب اطلاعات مستمر در حوزه تکنولوژی هستند.
بیشتر بخوانید: تنظیم قرارداد با هوش مصنوعی؛ هوش مصنوعی چگونه قراردادها را تغییر میدهد؟
مدیریت پلتفرمهای اقتصادی یا سایر انواع پلتفرمها
چندین قانون ساده وجود دارد که مدیران با یادگیری آنها میتوانند پلتفرمهای موفقی را ایجاد و مدیریت کنند. مدیرانی که قصد توسعه یا ایجاد مدلهای کسب و کار پلتفرمی جدید را دارند، باید دید مناسبی به مشکلاتی که پلتفرمشان ممکن است با آنها مواجه شود را داشته باشند.
داشتن سواد و فهم بالا از بکارگیری یکپارچه تکنولوژی، برای موفقیت شرکتهای پلتفرمی، یک امر اساسی است، یا اینکه موفقیت واحدهای کسب و کار پلتفرمی با موفقیت شرکتهای سنتی نیز همراه خواهد بود. این سوالات که کجا و چگونه به طراحی رابطهای فناوری مشغول باشیم، چگونه به قیمت گذاری آنها بپردازیم و چگونه به مدیریت اکوسیستم مربوطه بپردازیم، به عنوان مباحث پایهای برای مدیریت سیستمهای پلتفرمی عنوان شده و باعث ایجاد سوالات متداول در مورد قیمتهای قطعات مختلف، مدیریت زنجیره تامین و نحوه طراحی کانالهای توزیع و ارائه خدمات میشود.
یکی از قابلیتهای اساسی جدید شرکتهای پلتفرمی، توانایی ساخت مدلهای تجاری نه تنها برای خود بلکه برای اعضای اکوسیستمهای مربوطه است. در سطح سازمانی، سازمانهای سیلو شده بدتر از کسانی هستند که میتوانند همکاری لازم را در بخشهای تکنولوژیکی و تقسیمات واحدهای تجاری انجام دهند.
اثرات توسعه و گسترش پلتفرمهای اقتصادی
به وضوح پلتفرمهای اقتصادی در حال رشد، چشم انداز کسب و کار جهانی را شکل میدهند و بر زندگی شهروندان در سراسر جهان تأثیر میگذارند. این ساختارهای جدید به عنوان شکل قویای از تشکلهای اقتصادی، در توسعه اقتصاد دیجیتالی بسیار موثر هستند. این تحقیق، الگوها و بینشهای مهم را در گسترش و توسعه انواع مختلف پلتفرمها در سطح جهانی، برجسته کرده است. همچنین به بیان و بررسی پایههای اقتصادی پلتفرمها پرداخته و کلیدهای اساسی موفقیت یک پلتفرم را که سبب مزیت شرکتهای پلتفرمی در رقابتها میشود، را برجسته کرده است.
ما ثابت کردهایم که مدیریت اکوسیستمهای پلتفرم، همراه با طراحی فناوریها و مدلهای کسب و کار که از اثرات شبکه استفاده میکنند و امکان مقیاس بندی دارند، برای موفقیت سیستم عاملها و پلتفرمهای اقتصادی بسیار مهم است. در حالی که چالشهای مهمی در پیش رو داریم، فرصتهایی که پلتفرمهای اقتصادی در اختیار ما قرار میدهند، بسیار زیاد است. این پلتفرمها در آینده به سطح بیسابقهای از قابلیت اتصال به اینترنت جهانی میرسند و دارای توانایی زیادی در زمینه مهارتهای نرم افزاری و استعدادی هستند که میتوانند برای توسعه و گسترش هر چه بهتر پلتفرمها در آینده استفاده شوند.
پاسخها