چگونه شغل مشاوره کسب و کار را شروع کنیم؟ (راهنمای کامل)

زمانی که حرفه‌ی مشاوره کسب و کار را در سال ۲۰۱۵ آغاز کردم، تقریبا در اکثر موقعیت‌ها و برخورد با افراد مختلف، هزینه‌ی کافی، بابت خدمات مشاوره‌ای که ارائه می‌دادم، از آن‌ها دریافت نمی‌کردم. در حال حاضر، عقیده دارم که افراد بابت پرداخت دستمزد و دریافت خدمات مشاوره، نباید سختگیر باشند. بخصوص که دریافت خدمات مشاوره در زمینه کسب و کار، گام مهم و موثری در جهت رشد و موفقیت کسب و کار محسوب می‌شود.

دقت داشته باشید که پیش از تعیین نرخ مشاوره‌ی خود،‌ لازم است که ابتدا مدل کسب و کارتان را تعیین کنید. مایکل لوئیس، روزنامه‌نگار مالی در کتاب خود با عنوان the new new thing، در مورد مدل‌های کسب و کار، توصیفی ارائه داده است: در زمینه‌ی تجارت، تمام چیزی که حائز اهمیت است، این است که نقشه‌ی شما برای کسب درآمد چیست؟

مدل‌های کسب‌وکار

شما گزینه‌های مختلفی برای انتخاب مدل تجارت خود، پیش رو دارید. در ادامه‌ی مطلب، هر کدام از مدل‌های مربوطه همراه با مزایا و معایب، ارائه شده است.

مدل مشاوره کسب و کار مبتنی بر زمان

این مدل،‌ یک از مدل‌های بسیار رایج در زمینه‌ی مشاوره کسب و کار است. نرخ مشاوره و زمینه‌ی کارِ شما، در ابتدا در این مدل مشخص می‌شود. شما در این حالت می‌توانید نرخ مشاوره ساعتی و یا روزانه برای خود مشخص کنید که اغلب به عنوان نرخ مشاوره روزانه نامیده می‌شود.

مزایا

در این مدل شما به ازاء هر ساعت کار، دستمزد مشخصی دریافت می‌کنید. در مدل‌های مشاوره کسب و کار که در ادامه معرفی می‌شوند، ممکن است زمان طولانی برای یک پروژه‌ی مشاوره وقت بگذارید و از پیش،‌ تعیین زمانِ لازم جهت مشاوره قابل پیش‌بینی نباشد. به همین جهت، برآورد دستمزد شما برای مشاوره، می‌تواند چالش برانگیز باشد. اما در مدل مبتنی بر زمان، شما بابت این موضوع نگرانی نخواهید داشت.

معایب

از آن‌جا که در این مدل، درآمد شما به صورت ساعتی محاسبه می‌شود، مشتری از شما انتظار دارد که بابت هر ساعت کارِ‌ شما، توضیحاتی دریافت کند. این مسئله نیاز به ثبت دقیق و کامل تمامی کارها در طول روز دارد که خسته کننده و وقت‌گیر است. فراتر از آن، اغلب مشتریان، بابت زمان‌گیر شدن کارها، شما را بازخواست می‌کنند.

در این گونه مسائل، شما نیاز دارید که آن‌ها را توجیه کنید. برای مثال توضیح دهید که پیش از شروع مشاوره،‌ شما نیاز داشته‌اید که تحقیقات و پژوهش‌هایی در زمینه‌ی کار آن‌ها انجام دهید و این نیازمند زمان بوده است. در کل،‌ به واسطه‌ی آن که مشتری، به ازاء هر ساعت کار شما، چه برای تحقیق و چه برای مشاوره به شما پول پرداخت می‌کند، حق دارد که در روند کار شما و جزئیات آن قرار گیرد.

این مسئله می‌تواند باعث احساس اضطراب در شما شود. زیرا به واسطه‌ی درآمد ساعتی، این ذهنیت در شما بوجود می‌آید که در حین کار، شما به هیچ‌وجه حق استراحت ندارید. عیب دیگری که در این زمینه وجود دارد، نگرانی‌های شما بابت درآمد پروژه است.

نوسان درآمد در مدل مبتنی بر زمان

از آن‌جا که در مدل مبتنی بر زمان، شما یک قرارداد محکم مالی از قبل امضاء نکرده‌اید، ممکن است درآمد شما دارای نوسان شود. در واقع این نگرانی برای شما بوجود می‌آید که شما مرتبا باید به دنبال جذب جلسات مشاوره کسب و کار باشید. برای مثال، شما می‌خواهید ۱۰۰ میلیون تومان در سال (بدون احتساب مالیات)، درآمد داشته باشید. اگر نرخ جلسات مشاوره کسب و کار خود را ۱ میلیون تومان به ازاء هر روز در نظر بگیرید، نیاز به ۱۰۰ روز جلسه مشاوره در سال دارید.

از آن‌جا که هر ساعت جلسه مشاوره نیاز به ساعت‌ها زمان جهت جستجو، تحقیق، کارهای اداری و … دارد، شما زمان زیادی جهت صرف نهار یا انجام علایق شخصی نخواهید داشت. اما اگر قصد دارید مشاوره خود را از راه دور و نرخ مشاوره ساعتی انجام دهید، بهتر است از پلتفرمی مانند Yondo استفاده کنید که به مشتریان امکان می‌دهد وقت مشاوره را از قبل رزرو و هزینه‌ی آن را پرداخت کنند. از این سرویس می‌توانید به صورت ۱۴ روز رایگان استفاده کنید و دید خوبی از روند کار آن بدست آورید.

بیشتر بخوانید: نرخ ساعتی یا پروژه‌ای؟ کدام را برای نرخ‌گذاری روی کارها انتخاب کنیم؟

مدل مشاوره کسب و کار مبتنی بر پروژه

در مدل مبتنی بر پروژه، شما توافق می‌کنید که در ازاء نرخ مشاوره‌ی مشخصی، نوع خاصی از کار را برای مشتری خود انجام دهید. پیش از شروع مشاوره، جزئیات کلیه درخواست‌های تحویلی، توسط هر دو طرف توافق می‌شود.

مزایا

مزیت این مدل این است که برخلاف مدل قبلی، شما تمرکز خود را بر روی ارزش پروژه طی شده می‌گذارید. شما همچنین می‌توانید پیش‌بینی دقیق‌تری نسبت به درآمد سالانه‌ی خود داشته باشید. زیرا پس از امضای هر قرارداد، این درآمد نوسان نخواهد داشت و عدد دقیق درآمد مربوط به هر پروژه از پیش تعیین می‌شود. برای مثال این طور در نظر بگیرید که به ازاء هر پروژه به طور میانگین ۵۰۰ هزار تومان درآمد داشته باشید. اگر بدون احتساب مالیات بخواهید که سالانه ۱۰۰ میلیون تومان درآمد کسب کنید، فقط نیاز به ۲۰۰ مشتری در سال (و یا در هر سه ماه،‌ ۵۰ مشتری) دارید.

معایب

یکی از اشکالاتی که در این مدل با آن مواجه می‌شوید، برآورد میزان زمان لازم برای تکمیل یک پروژه است. سال‌ها پیش، در پروژه‌ای مشغول به کار بودم که طولانی‌تر از آن‌چه انتظار می‌رفت زمان برد. علت آن بود که مشتری آن پروژه، رمز ورود یکی از حساب‌های خود را فراموش کرده و ایمیل بازیابی آن در دسترس یک کارآموز بود که دیگر با آن‌ها همکاری نمی‌کرد. ظاهرا کارآموز برای دریافت شغل در این شرکت رد شده بود و شرایط بسیار پیچیده‌ای بوجود آمده بود.

ایراد دیگری که در این مدل مشاوره ممکن است با آن روبرو شوید، تغییر شرایط کاری است. در واقع مشتری در حین کار، وظایف بیشتری را که پیش از این در قرارداد اصلی بیان نشده بود، طلب می‌کند. البته، این مورد اغلب به طور ناخواسته اتفاق می‌افتد.

از آن‌جا که مشتریان در حین کار درباره شما و تخصص شما اطلاعات بیشتری کسب می‌کنند، ممکن است افزودنی‌هایی را برای کار خود طلب کنند که در مذاکرات اصلی منجر به قرارداد، به ذهن‌شان خطور نکرده بود. البته شما با گذشت زمان و دریافت تجارب در این زمینه، با بستن قراردادهای دقیق‌تر، می‌توانید از بروز این گونه مشکلات جلوگیری کنید. در واقع با اضافه کردن پیوست‌هایی در قرارداد، متذکر می‌شوید که به ازاء هر خط اضافه شونده در قرارداد، هزینه‌های اضافی دریافت خواهد شد.

مدل مشاوره کسب و کار مبتنی بر کارمندی

این مدل، شامل ارائه خدمات مشاوره کسب و کار مداوم، در طی یک دوره زمانی مشخص است. بر خلاف مدل مبتنی بر پروژه، این رویکرد لزوما شامل تحویل یک پروژه‌ی خاص نیست و همکاری می‌تواند به صورت کارفرما-کارمندی برای پروژه‌های متعدد باشد.

در این مدل، مشتری‌ها برای موردهای مختلف می‌توانند به مشاور دسترسی داشته باشند. به عنوان مثال، یک فرصت تجاری ویژه و چالش برانگیز، یا یک نگاه ثانویه بر روی یک پیشنهاد، می‌تواند به عنوان موارد مشاوره‌ای انتخاب شوند. گاهی تماس‌ها و یا متونی توسط مشتری ارائه می‌شود که نیاز به پاسخ‌های فوری دارد. در این‌گونه موارد، مدل مبتنی بر زمان چندان مفهومی ندارد، زیرا شما ممکن است برای انجام یکی از این کارهای فوری، زمانی کمتر از ۳۰ ثانیه نیاز داشته باشید.

مزایا

برای مشتریان، مدل مبتنی بر سیستم کارمندی، کاملا ایمن است. آن‌ها می‌دانند که همواره یک مشاوره به عنوان یک منبع آگاه در دسترس است که از قبل اطلاعات مربوط به شرکت در اختیارش است. برای مشاورین نیز، این مدل کسب و کار مدلی است که پیش‌بینی درآمد ماهانه و سالانه‌ی آن‌ها را تسهیل می‌کند. لذا مشاور با اطمینان خاطر بیشتر، صرفا بر روی پروژه و توسعه‌ی کسب و کار و همچنین سایر زمینه‌ها که می‌تواند منجر به تاثیرگذاری مثبت در روند شرکت شود، تمرکز کند.

معایب

یکی از اشکالاتی که در این مدل کسب و کار برای مشاور ایجاد می‌شود، این است که او قادر نخواهد بود که به ازاء هر پروژه‌ای که مشاوره می‌دهد، میزان درآمدش را تعیین کند. همچنین ممکن است شما در یک ماه هیچ پروژه‌ای را مشاوره نکرده باشید و در ازاء کار نکرده درآمدی دریافت کرده باشید. این مسئله ممکن است برای شما مشکل ایجاد کند. هنگامی که این مسئله رخ می‌دهد، به جای آن‌که بخواهید بر اساس میزان کارتان در طول دوره هزینه دریافت کنید، مدل کاری خود را به مدل مبتنی بر زمان (دریافت ساعتی) تغییر دهید. مشکلی که در این حالت با آن مواجه می‌شوید، کارهایی است که به صورت ناگهانی و اضافه به شما تحمیل می‌شود. در این شرایط، شما می‌توانید دریافتی خود را بر اساس میزان زمانی که برای مشاوره در دسترس بوده‌اید، تنظیم کنید؛ نه میزان فعالیتی که داشته‌اید.

بیشتر بخوانید: چرا رشد کارمندان اهمیت دارد و چه عواملی آن را مهم می‌سازند؟

مدل مشاوره کسب و کار مبتنی بر بنگاه مشاوره‌ای

در این مدل، با تاسیس یک شرکت مشاوره‌ای، می‌توانید خدمات مشاوره کسب و کار را ارائه دهید. در این شرایط، شما با استخدام کارمندها یا فریلنسرها، پروژه‌های مشاوره‌ای دریافتی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهید تا کارها به صورت تیمی انجام شود. آنا واتوون که استراتژیست برندسازی شخصی است و به کارآفرینان و مدیران، جهت برندسازی کمک می‌کند. برای دستیابی به این هدف، بسیاری از مشتریان او، به وب‌سایتی که مخصوص آن‌ها طراحی شده است، احتیاج دارند. آنا پیش از این، به تنهایی خدمات مورد درخواست را تکمیل کرده و ارائه می‌داد. اما بعد از استخدام و آموزش کارمندها، او صرفا به هدایت کارمندان مشغول است و کارمندهای متخصص، او را در بخش تولید محتوا، یاری می‌کنند. این امر به او امکان می‌دهد که در عین حال که خدمات مرتبط با درخواست مشتری‌ها را مدیریت می‌کند، ملاقات‌های حضوری و موثر بیشتری با مشتری‌ها تنظیم کند.

مزایا

 مدل بنگاه مشاوره، اهرم معامله‌ای بزرگی در اختیار شما قرار می‌دهد. شما می‌توانید برای یک پروژه، از مشتری ۲ میلیون تومان درخواست کنید و ۱ میلیون آن را به کارمند یا کارمندهایی دهید که بخش عمده‌ی پروژه را پیش ببرند، اختصاص دهید. این مدل همچنین به شما این امکان را می‌دهد که حیطه‌ی کاری خود و موضوعات مشاوره‌ای بنگاه مشاوره‌تان را گسترش دهید.

معایب

در این مدل مشاوره کسب و کار، شما همواره نیاز دارید که برآوردی از هزینه‌ها، حقوق کارمندان و نهایتا درآمد حاصل از پروژه داشته باشید و مشخص کنید که در پایان کار، آیا این پروژه برای شما سودآور است یا زیان‌بار.

تصور کنید که در پروژه اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد و یکی از کارمندان که قرار بود به او ۱ میلیون تومان بابت انجام کاری بدهید، تقاضای ۱.۵ میلیون تومان کند. برای جلوگیری از بروز اینگونه مشکلات در روند کار، شما نیاز دارید که به خوبی و ماهرانه، پروژه را مدیریت کنید.

فراتر از آن، شهرت شما بستگی به رفتار کارمندان شما دارد و هر کدام از نماینده‌های شما، می‌تواند در زمینه‌ی عدم پایبندی به وعده‌ها، شهرت و اعتبار شما را دچار آسیب کند. اگر مشاور مستقلی هستید که مدیریت کارمندان به هر دلیلی برای شما مشکل است، این مدل کسب و کار، گزینه‌ی مناسبی برای شما نیست.

مراحل مشاوره کسب و کار

مشاوره‌ی کسب و کار برای این‌که بتواند موفق باشد و مراجع را به خواسته‌ی خود برساند، باید مراحلی را طی کند. فرقی ندارد شما از کدام نوع مشاوره استفاده می‌کنید. مراحلی که باید طی شود تقریبا یکسان است. با این کار مشاور به خوبی می‌تواند روند کاری مورد نظر خود را طی کند و پیشرفت کاری خود را بررسی نماید. 

از طرفی‌ مراجعین نیز به این ترتیب می‌توانند دریابند که در کدام مرحله هستند و در هر مرحله چه کاری باید انجام دهند و چه انتظاری باید داشته باشند. البته مراجعین، خود نیز بیشتر‌ متمایل به این روند و طی کردن این مراحل هستند.

در واقع مشاوره کسب و کار شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها می‌شکد که بسته به شخص مراجع می‌توان هر کدام از این مراحل را طی کرد. اما این پنج مرحله، عمومیت و کاربرد بیشتری دارند. برای آشنایی با آن‌ها با ما‌ همراه باشید.

ارائه اطلاعات

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که هر مراجع به مشاوره‌ی کسب و کار مراجعه می‌کند، دریافت اطلاعات است. اطلاعاتی که ارائه می‌شود، طیف وسیعی را در بر می‌گیرد. بررسی نظر و نگرش مراجع نسبت به شغل، بودجه‌ی اولیه برای شروع کسب و کار، بررسی امکان شروع به کسب و کار، بررسی بازار کار و مواردی از این دست می‌تواند جزو اطلاعاتی باشد که باید در اختیار مراجع قرار گیرد.

در بسیاری از موارد، مشاوره، اطلاعات دقیق و جامعی را در زمینه‌ی کسب و کار مورد نظر می‌تواند در اختیار مراجع قرار دهد‌. اما گاه پیش می‌آید که مشاور نمی‌تواند ارائه‌ی اطلاعات جامع و دقیقی را در زمینه‌ی مورد نظر مشتری در اختیارش قرار دهد. در چنین مواردی، می‌توان مراجع را به محلی دیگر ارجاع داد تا بتواند زوایای مختلف را بررسی کند.

بسیاری از مراجعان، همانطور که بالاتر نیز ذکر کردیم، بیشتر به دلیل همین مرحله است که به مشاوره مراجعه می‌کنند. اما آنچه مهم است این مطلب است که مراجعین این اطلاعات را برای چه مقصدی نیاز دارند؟ پس از کسب اطلاعات چه کاری انجام خواهند داد؟ پاسخ به این سوال به مشاور نشان می‌دهد که بر کدام بخش اطلاعات باید تاکید شود. کدام بخش از اطلاعات از اهمیت کمتری برخوردار هستند. 

مشاوران کسب و کار در این مرحله وظیفه‌ی مهم دیگری نیز دارند. آن‌ها باید نیازهای مشتری را بررسی کنند و به گونه‌ای به آن‌ها پاسخ دهند که بتوان به واسطه‌ی این پاسخ‌ها از مراحل بعدی رمز گشایی نمود. از طرفی بتواند نیازهای مراحل دیگری را برطرف نماید. به همین دلیل می‌توان گفت پایه و زیربنای مراحل مشاوره کسب و کار، همین مرحله است.

حل مسائل

قطعا هر مراجعی که به یک مشاور مراجعه می‌کند، مشکلی دارد که برای حل آن نیازمند راهنمایی است. مراجعینی که به مشاورین کسب و کار مراجعه می‌کنند، در حیطه‌ی کاری خود دارای مشکل هستند. به عنوان مثال، نمی‌دانند که اقدام به انجام یک شغل برای او فایده‌ای دارد یا نه. بهتر است از کدام استراتژی برای پیشبرد اهداف استفاده کند. بازار کار مورد نظر او چگونه است. آیا بهتر است از شغل کنونی خود کناره‌گیری کند یا هنوز برای این کار زود است؟ بسیاری از مراجعین مدیرانی هستند که تمایل دارند بدانند چگونه روحیه کارمندان را افزایش دهند. ارتباطات داخلی خود را چگونه کنترل کنند یا برای ارتقای شرکت خود از چه استراتژی بهتر است استفاده کنند. 

درست است که وظیفه‌ی مشاور، حل مشکلی است که مراجع به دنبال آن پا به این جلسات گذاشته است، اما نباید یک نکته را فراموش کرد‌. آیا مشکلی که مطرح شده است، مشکل اصلی است، یا اساس و زیر بنای مشکلات، مشکل دیگری است که باعث به وجود آمدن این مسئله شده است.

مشاور باید تلاش کند تا در یافتن، تعریف و حل مشکل اصلی به مراجع خود کمک کند‌. شاید اگر مشکل اصلی را بتوانند حل کنند، باقی مسائل نیز به خودی خود  از میان برود‌ شاید اگر مراجع بتواند مشکل ریشه‌ای را بیابد، دیگر نیازی به مراجعه به مشاور نداشته باشد. مشاور برای این‌که بتواند مشکل زمینه‌ای را بیابد، سوالاتی از این قبیل بپرسد:

این مشکل از چه زمانی آغاز شده است؟

چه راه حل‌هایی تا کنون انجام شده است و چه نتایجی در بر داشته است؟

کدام جنبه است که ایجاد مشکل کرده و به خوبی عمل نمی‌کند؟

تحت چه شرایطی می‌توان اطمینان حاصل کرد که نتیجه مطلوب حاصل شده است

البته توجه کنید که مشاور نیز نباید در همان مرحله‌ی اول مشکلی که از طرف مراجع مطرح شده است را رد کند‌. چه بسا روحیه‌ی ضعیف و اعتماد به نفس پایین مراجع است که این‌ مشکلات را به وجود آورده است.  باید گام به گام پیش رفت تا به مشکل اساسی و زمینه‌ای رسید.

تشخیص موثر

یک مشاور خوب مشاوری است که بتواند تشخیص دقیق مشکل را دریابد. البته گاهی در این مرحله مبان مشاور و مراجع مشکلاتی ایجاد شود. این بدان علت است که افراد تمایل ندارند تا در موردی مقصر شناخته شوند. تشخیص درست تشخیصی است که نه تنها به مشکل اصلی بپردازد، بلکه به بررسی محیط، فناوری و عوامل حاشیه‌ای مشکل نیز بپردازد. 

زمانی که مشاور بتواند عوامل دیگری را نیز در ایجاد  این مشکل دخیل بداند و تنها به دنبال یک مقصر نباشد، می‌تواند نظر مساعد مراجع و همکاری او را جلب کند. قطعا در ایجاد هر مشکلی، موارد متعددی دخیل هستند. مشاور با مقصر دانستن یک نفر تنها باعث می‌شود مراجع خود را پس سپر دفاعی مخفی کند. در این صورت ادامه‌ی روند مشاوره کمی سخت خواهد بود.

اگر بتوان مشکل را درست تشخیص داد و به نحوی علل ایجاد آن را در قالب مجموعه‌ای از عوامل نشان کرد، گامی موثر در روند ایجاد می‌شود. در این صورت مراجع نیز نقش خود را در بروز مشکل به خوبی می‌پذیرد. زمانی که مراجع بتواند تقصیر خود را در ایجاد مشکل به عهده بگیرد، پس به خوبی هم می‌تواند در حل آن کمک نماید. در نتیجه نیرویی ایجاد می‌شود که از هدایت مشاور و نیروی مشتری برخواسته به سرعت باعث تجزیه و تحلیل مشکل می‌شود. آنچه حاصل می‌شود سرعت و کفایت در حل مشکل به وجود آمده است.

به عبارت دیگر، مشاور نه تنها باید اطلاعات لازم را ارائه دهد، مشکل زمینه‌ای را بیابد و نقش مراجع را در ایجاد مشکل، به نحوی موثر تشخیص دهد، بلکه باید با دقت پیش برود‌ تا همکاری مراجع را نیز جلب نماید. در اثر همکاری کامل مراجع است که می‌توان جلسات مشاوره را به خوبی پیش‌ برد و به مقصد مشخص شده رسید.

ارائه‌ی تکلیف

همه‌ی مراحل زمانی به خوبی تکمیل می‌شود که مشاور و مراجع بر سر آنچه به دست آورده‌اند با یکدیگر به توافق برسند. این کار می‌تواند شامل گزارشی به صورت شفاهی یا کتبی باشد. از طرفی مراجع باید به خوبی بداند که اکنون باید چه اقدامی انجام دهد. البته توجه کنید مشاور نباید به طور مستقیم برای مشتری خود، وظیفه‌ای را تعیین کند‌ تکلیفی که به فرد دیکته شود، شاید انجام شود، اما ممکن است با رغبت نباشد. در نتیجه محکوم به شکست است.

وظیفه‌ی مشاور توصیه و وظیفه‌ی مشتری این است که تصمیم گیری نهایی را انجام دهد.  این تقسیم وظایف از آن جهت باید انجام شود تا تکلیف قابل انجام باشد. اگر مشاور تکالیف را تعیین کند ممکن است بدون توجه به موانع و غیر واقع بینانه بوده، در نتیجه انجام آن‌ها شاید برای مراجع غیر ممکن باشد. 

آنچه حاصل می‌شود، نه تنها جلسات بی‌نتیجه‌ی مشاوره است، بلکه باعث می‌شود تا هر طرف، طرف دیگر را مقصر بداند. مشاور کاهلی مراجع و مراجع برنامه‌ی غیر قابل انجام مشاور را مقصر بدانند.

اما چنانچه فقط ایده و توصیه‌ی تکالیف بر عهده‌ی مشاور باشد، وضع متفاوت خواهد بود. مراجع تکالیف را با توجه به موانع، محدودیت‌ها و امکاناتی که در اختیار دارد تدوین می‌کند. این تکالیف واقع بینانه به سهولت انجام می‌پذیرند. مشکلات رفع می‌شود و مشاوره مثمر ثمر خواهد بود‌

پیاده سازی تغییرات

درست است که به ظاهر روند مشاوره پایان می‌پذیرد، اما فراموش نکنید که نقش مشاور در پیاده سازی تغییرات مطلوب، یکی از اصلی‌ترین موارد است. قطعا پس از این‌که تکلیف تعیین شد، پیاده سازی و پیگیری انجام تکالیف یکی از اصلی‌ترین وظایف مشاور محسوب می‌شود. مشاور باید در جریان باشد  که آیا این تکالیف به نحو درست انجام شده است یا خیر‌. اگر انجام نشده جه موانعی داشته است. سپس به رفع موانع اقدام کند و اگر لازم بود تکلیف را به کمک مراجع بازنویسی نماید.

توصیه‌ها و تکالیف بسته به نوع مشکل، موانع و محدودیت‌ها یا امکانات متفاوت خواهد بود. در برخی موارد توصیه‌ها باید محدود به مواردی باشد که مشاور مطمئن است انجام خواهد شد. اما برخی از مشاوران معتقدند محدودیت در این زمینه، تنها به این معنی است که فقط چیزی گفته می‌شود که مراجع دوست دارد تا بشنود‌. انتخاب نوع توصیه و در نتیجه پیاده سازی و پیگیری آن، بسته به تشخیص مشاور ممکن است بسیار متفاوت باشد و از مراجعی به مراجع دیگر متفاوت است. شاید مرحله ۴ و ۵ ممکن است لازم باشد بارها تکرار شود تا مشکل به نحو مطلوب حل و فصل شود

کلام آخر

قبل از شروع به ارائه خدمات مشاوره کسب  کار، مدل کسب و کار خود را تعیین کنید و پیرامون نحوه ارائه خدمات مشاورینی که خدمات مشاوره کسب و کار مشابه شما انجام می‌دهند، تحقیق کنید. این تحقیق به شما کمک می‌کند که در تعیین هزینه‌ها و انتخاب مدل تجارت خود، دید وسیع‌تری پیدا کنید. همچنین، مدلی را که بیشتر با روحیات شخصی و سبک زندگی شما مناسب است، در نظر بگیرید. برای مثال، در حالیکه یک مدل بنگاه مشاوره کسب و کار به شما امکان می‌دهد، مقیاس‌گذاری کنید، اما لازم است زمان بسیاری را جهت مدیریت زیرمجموعه‌ی خود و انجام امور اداری اختصاص دهید.

منبع: entrepreneur.com