چگونه بر اضطراب و وسواس فکری رابطه غلبه کنم؟

لئو بوسکالیا (Leonardo Buscaglia)، استاد دانشگاه، نویسنده و سخنران آمریکایی می‌گوید: «وقتی فردی را دوست دارید، این احتمال و ریسک وجود دارد که فرد مقابل شما را دوست نداشته باشد. اگر امیدوار باشید، این ریسک را به جان می‌خرید. اما باید ریسک کنید، زیرا بزرگ‌ترین خطر در زندگی، ریسک نکردن است.»

فرض کنید فردی را دوست دارید و از گذراندن لحظات خود در کنار او لذت می‌بردید و در حال تجربه یک رابطه عاطفی سالم و خوب هستید. ولی ناگهان افکار منفی و آمیخته با حس شک و تردید نسبت به شریک عاطفی خود در ذهن‌تان شکل می‌گیرد. شما علت و زمینه پیدایش این افکار را نمی‌دانید و روز به روز مضطرب‌تر و آشفته‌تر می‌شوید و این اضطراب بر روی کیفیت و رابطه شما تاثیر می‌گذارد. اگر در حال تجربه چنین موقیعتی هستید، احتمال دارد که دچار اختلال وسواس فکری رابطه (ROCD) یا اضطراب رابطه شده‌اید. در ادامه مطلب، به بررسی این موضوع و نحوه برخورد با آن می‌پردازیم.

وسواس فکری رابطه یا ROCD چیست؟

وسواس فکری رابطه یا ROCD، شکلی از اختلال وسواس فکری است که در آن فرد مبتلا، احساسات و افکار منفی و مضطرب‌کننده‌ای نسبت به جنبه‌های مختلف شریک عاطفی خود تجربه می‌کند. وسواس فکری رابطه شامل اشتغال و نگرانی بیش از اندازه فکری، درباره‌ی مناسب بودن شریک عاطفی خود و داشتن ویژگی‌هایی نظیر جذابیت، شخصیت و سازگاری و سایر معیارهای مدنظر فرد است و اغلب در افرادی که زمینه‌هایی از وسواس و استرس بیش از حد دارند، بروز می‌کند.

وسواس فکری رابطه و ندای درونی فرد

افکار منفی ناشی از اختلال وسواس فکری رابطه ممکن است با ندای درونی اشتباه گرفته شوند. در چنین مواقعی ممکن است فرد دچار اشتباه شود و تصمیم به برهم زدن رابطه و ترک شریک عاطفی خود بگیرد. افکار منفی که در اثر اختلال وسواس فکری رابطه پدیدار می‌شوند، ناخواسته و مزاحم هستند و ممکن است در طولانی مدت هم پایدار باشند. اغلب افراد تلاش می‌کند این افکار منفی را نادیده گرفته و سرکوب‌شان کنند یا با پرداختن به افکار یا مشغول کردن خود با کارهای دیگر، ذهن خود را منحرف کند.

ترس از داشتن تضاد‌های بزرگ در مقابل شریک عاطفی

نکته‌ی جالب در مورد اضطراب رابطه این است که اکثر افرادی که دچار این اختلال هستند از وجود تفاوت و تضادهای رفتاری یا سلیقه‌ایِ هر چند کوچک و قابل چشم پوشی در شریک عاطفی خود، وحشت دارند و فکر می‌کنند روزی این تضادها و تفاوت‌های نه چندان مهم باعث به پایان رسیدن رابطه‌شان و بروز اتفاقات ناگواری خواهد شد.

تمامی افراد در دنیا دچار عقاید و افکار مختلفی هستند و سلیقه و نظر مختص خودشان را دارند. وقتی افراد وارد رابطه‌ای می‌شوند و این رابطه ادامه پیدا می‌کند، در واقع طرفین در عین وجود تضادها، یکدیگر را همان‌طور که هستند پذیرفته و به هم عشق می‌ورزند. یعنی این که اگر چه با یکدیگر در بسیاری از زمینه‌ها تفاهم دارند، تضادهایی هم دارند.

شریک عاطفی شما ممکن است تضادها و تفاوت‌هایی در زمینه‌های مختلف با شما داشته باشد، ولی به معنای این نیست که رابطه شما، یک رابطه سالم و باکیفیت نبوده و سرانجام خوشی نخواهد داشت.

ترس از انتخاب نادرست

در موارد بسیاری، افراد با توجه به تجربیات خود که از مشاهده زندگی والدین یا اطرافیان‌شان بدست می‌آورند و شاهد بروز اتفاقات ناخوشایندی مانند خشونت خانوادگی، خیانت، طلاق و… می‌شوند، ناخوداگاه در ذهن آن‌ها ترس از عدم انتخاب شریک عاطفی مناسب، شکل می‌گیرد و موجب عملکرد وسواسی آن‌ها در روابط عاطفی می‌شود.
این افراد گوش به زنگ هستند که مبادا اشتباهات والدین یا اطرافیان‌شان را در انتخاب شریک عاطفی یا همسر آینده خود تکرار کنند. داشتن حساسیت در این زمینه تا حدی قابل قبول و حتی بسیار مفید است ولی وقتی این حساسیت تشدید شده و حالت وسواس‌گونه پیدا می‌کند، فرد در رابطه عاطفی خود دچار مشکلات اساسی می‌شود. داشتن شناخت درست از حساسیت‌های‌تان، می‌تواند در تمایز قائل شدن میان تردیدهای بی‌پایه در مورد شریک عاطفی‌تان، به شما کمک کند.

بیشتر بخوانید: ترس از دست دادن و معرفی پنج قدم تا رهايي و غلبه بر آن

باورهای ذهنی غیرواقعی در مورد عشق و روابط عاطفی

ایده‌های ذهنی ما در مورد عشق، مطابقت زیادی با واقعیت ندارند. ما با فیلم‌های هالیوودی بزرگ می‌شویم که در آن‌ها بازتاب ذهنی درست و واقع بینانه‌ای از عشق و تجربه آن در واقعیت وجود ندارد.

گاهی اوقات، ما عاشق شریک زندگی‌ خود هستیم و برخی اوقات ممکن است از رفتارهای او ناراحت شویم و احساس کنیم او را دوست نداریم و این موضوع هیچ اشکالی ندارد. همه ما گاهی اوقات خسته و بدخلق می‌شویم و ممکن است منجر به بروز واکنش‌های رفتاری ناراحت کننده و ناخواسته در مواجهه با شریک عاطفی‌مان شود. این موقیعت برای هر فردی ممکن است بوجود بیاید و با صبر و درک طرف مقابل، قابل درک و حل شدن است.

آیا فکر می‌کنید که با اضطراب رابطه دست و پنجه نرم می‌کنید؟

اگر در رابطه‌ای سالم قرار دارید و در گذشته تجربه‌ی اضطراب و وسواس فکری را داشته‌اید، بنابراین این احتمال وجود دارد که وسواس فکری رابطه را تجربه کنید. من از شما می‌خواهم تا عمیق‌تر به موضوع نگاه کنید. بیشتر در این مورد فکر کنید و شاید لازم باشد تا به یک درمانگر که در زمینه وسواس فکری رابطه تخصص دارد، مراجعه کنید.

مراقب دوستان و اعضای خانواده خوش‌نیت خود باشید که ممکن است به شما بگویند که اگر در مورد رابطه خود مطمئن نیستید، پس بدان معنی است که باید به این رابطه خاتمه دهید. بسیاری از مردم از جمله درمانگرها، اضطراب رابطه را درک نمی‌کنند و با آن آشنا نیستند. همچنین، توصیه می‌شود از تماشای زیاد فیلم‌های عاشقانه پرهیز کنید، زیرا دیدن چنین فیلم‌هایی منجر به  مقایسات بی‌پایه و اساس رابطه خود با آنچه که در این فیلم‌های غیر واقعی اتفاق می‌افتد، می‌شود.

همیشه این موضوع را به خود یادآور شوید که هیچ روش تضمینی برای دانستن آینده و اتفاقاتی که قرار است در آن رخ دهد، وجود ندارد. روشی برای مطمئن شدن از این که آیا شریک زندگی‌مان به طور کامل مناسب ما است یا نه، وجود ندارد. همگی ما، نقص‌ها و نقاط ضعفی داریم و کامل نیستیم. با گذشت زمان می‌توانیم یاد بگیریم که چگونه ترس‌هایمان را در مورد آینده رابطه عاطفی خود، مدیریت کنیم و در دوست داشتن خود و شریک زندگی‌مان عملکرد بهتری داشته و از رابطه عاطفی خود لذت ببریم.

رابطه‌ی بین عزت نفس پایین و وسواس فکری رابطه

زندگی کردن با عزت نفس پایین می‌تواند تاثیر بسیار منفی بر کیفیت زندگی بگذارد. عزت نفس پایین، گاهی‌اوقات، منجر به اضطراب و وسواس فکری رابطه می‌شود. زمانی که فرد دارای عزت نفس پایین است، همواره دچار تردید می‌شود که آیا واقعاً لیاقت این همه عشق و علاقه از سوی طرف مقابل را دارد یا نه. 

برخی از مطالعات نشان می‌دهند که افرادی با عزت نفس پایین هنگامی که دچار خودتردیدی می‌شوند، شروع به شک کردن در مورد احساسات طرف مقابل نسبت به خود می‌کنند. این ممکن است منجر به ایجاد نوعی تصور غلط شود. چنین تصوراتی حتی باعث می‌شوند تا فرد نسبت به وفاداری طرف مقابل نیز شک کند و در نتیجه، رابطه با به وجود آمدن چنین شک و تردیدهایی به خطر می‌افتد

به عبارت دیگر، احساس ناامیدی نسبت به خود باعث می‌شود تا احساس کنید که طرف مقابل نیز همین احساس را نسبت به شما دارد. از سوی دیگر، افرادی با سطح بالاتری از عزت نفس هنگام مواجه با خودتردیدی سعی می‌کنند تا خود را از طریق رابطه‌ای که دارند، تایید کنند. 

اضطراب رابطه تا چه میزان طبیعی است؟

به گفته‌ی بسیاری از متخصصان، اضطراب رابطه بسیار رایج است. برخی از افراد، اضطراب رابطه را در ابتدای یک رابطه تجربه می‌کنند، پیش از آن که متوجه‌ی علاقه‌ی متقابل طرف مقابل نسبت به خود شوند. یا، ممکن است دچار شک و تردید شوند که آیا واقعاً این رابطه را می‌خواهند یا نه. با این وجود، این احساس ممکن است در روابط متعهدانه و بلندمدت نیز به وجود آیند. 

اضطراب رابطه در بلندمدت منجر به مشکلات زیر می‌شوند:

• تنش احساسی
• کمبود انگیزه
• خستگی جسمی یا عاطفی
• ناراحتی معده و سایر بیماری‌های جسمی. 

اضطراب رابطه ممکن است هیچ ارتباطی با خود رابطه نداشته باشد. اما در نهایت منجر به رفتارهایی می‌شود که مشکلاتی را برای هر دو طرف به وجود می‌آورند.

این نکته حائز اهمیت است که همه دچار اضطراب رابطه می‌شوند و باید انتظار آن را داشت. اما اگر احساس می‌کنید که مشکلی وجود دارد یا این اضطراب بر زندگی روزانه شما تاثیر منفی گذاشته است، پس وقت آن رسیده که به این موضوع رسیدگی کنید. هر کسی شایسته‌ی آن است که احساس امنیت را در رابطه‌ی خود احساس کند. 

برخی از علائمی که نشان می‌دهند اضطراب رابطه از حد نرمال فراتر رفته است، عبارتند از بی‌ثباتی مستمر عاطفی، قضاوت نادرست، کنترل تکانه نامناسب، احساس بیماری داشتن، مشکل در تمرکز و توجه کردن به مسائل روزانه، کاهش انگیزه، احساس تنهایی و خستگی.

وسواس فکری رابطه نه تنها به بهزیستی ذهنی یک فرد آسیب می‌زند بلکه ممکن است در نهایت منجر به از هم پاشیدگی رابطه نیز شود. بسیاری از رفتارهای ناشی از وسواس فکری رابطه ممکن است باعث شوند تا فرد در آن لحظه کمی احساس بهتری پیدا کند اما این فقط یک حواس‌پرتی زودگذر است. به منظور آسایش بلندمدت، باید روش‌هایی را امتحان کنید که موجب کاهش استرس و اضطراب رابطه می‌شوند. و این کار با مشخص کردن دلیل اصلی اضطراب آغاز می‌شود. 

اضطراب رابطه چه تاثیری بر زندگی می‌گذارد؟

پیش از آن که شروع به بررسی رابطه‌ی خود بکنید، به این نکته توجه کنید که هر نوع نگرانی دلیل بر وسواس فکری رابطه نمی‌شود. در واقع، ارزیابی نکات مثبت رابطه، تغییرات در برقراری ارتباط و احساسات مشترک، سالم و مفید است. با این وجود، انرژی که صرف زیر نظر قرار دادن دائمی شریک زندگی خود می‌کنید، باعث می‌شود که دچار اضطراب شوید و این اضطراب مشکل‌ساز خواهد بود. 

اضطراب و وسواس فکری موجب به وجود آمدن ترس یا نگرانی می‌شود که شما را از توجه به نیازهای زمان حالتان دور می‌کند و در نتیجه، باعث از بین رفتن ارتباط و اعتماد در یک رابطه می‌شود. زمانی که همیشه نگران هستید که چه اتفاقی رخ خواهد دارد، توجه کردن به آنچه که در حال حاضر رخ می‌دهد، بسیار سخت و دشوار خواهد بود. در چنین حالتی، شریک زندگی نیز احساس می‌کند که شما در زمان حال حضور ندارید. 

از سوی دیگر، اضطراب باعث می‌شود تا رفتار خودخواهانه‌ای داشته باشید. ترس‌ها و نگرانی‌هایتان موجب به وجود آمدن فشار غیرضروری بر روی یک رابطه می‌شوند. شما احساس می‌کنید که برای محافظت از رابطه‌ی خود باید نگران باشید. اما این نگرانی باعث می‌شود تا دیگر نتوانید رفتار محبت‌آمیز و دلسوزانه‌ای با شریک زندگی خود داشته باشید. 

نگرانی دائمی در مورد رابطه نیز می‌تواند تاثیر منفی بر کیفیت زندگی عاشقانه‌ی شما بگذارد. در برخی از موارد، تجربه‌ی اضطراب دائمی رابطه منجر به بدترین نتیجه‌ی ممکن، یعنی از هم پاشیدگی رابطه می‌شود. 

در صورتی که فکر می‌کنید دائماً در حال تجربه‌ی وسواس فکری رابطه هستید، اضطراب ناشی از آن می‌تواند تاثیر منفی بر روی بهزیستی و فرصت تجربه‌ی آینده در کنار شریک زندگیتان بگذارد. با این وجود، باید بدانید که روش‌های مختلفی به منظور بهبود کیفیت زندگی و رابطه و اجتناب از اثرات مخرب اضطراب وجود دارد. در ادامه، برخی از بهترین روش‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای غلبه بر وسواس فکری رابطه و اضطراب ناشی از آن را معرفی می‌کنیم. 

بهترین روش‌های غلبه بر اضطراب رابطه

مشخص کردن دلایل اصلی به وجود آمدن وسواس فکری رابطه، شاید آسان‌ترین بخش باشد. در حالی که غلبه بر اضطراب رابطه ممکن است دشوار و کند باشد اما اگر نسبت به خود مهربان و متفکر باشید و از صمیم قلب بهبود وضعیت را بخواهید، ممکن خواهد بود. 

زمانی که افکار استرس‌آور به ذهنتان خطور کردند، روش‌های زیر را به منظور کنترل اضطراب خود امتحان کنید:

• ورزش: یکی از روش‌های غلبه بر اضطراب رابطه، ورزش کردن است. مطالعات بسیار زیادی نشان داده‌اند که ورزش موجب افزایش تولید سروتونین می‌شود. منزوی کردن خود و ورزش نکردن از جمله بدترین کارهایی که ممکن است انجام دهید. بنابراین، همین حالا دست به کار شوید. 
• گفتگوی درونی مثبت: گفتگوی مثبت درونی را جایگزین گفتگوی منفی درونی بکنید و به اتفاقات مثبتی که در زندگیتان رخ داده است، فکر کنید. این کار به افزایش تولید سروتونین در کورتکس سینگولیت قدامی، بخشی از مغز که مسئول توجه، قضاوت و کنترل تکانه‌ای است، کمک می‌کند. 
• یک گام به عقب بردارید: زمانی که اضطراب رابطه را تجربه می‌کنید، مهم است که بر اساس احساسات خود عمل نکنید. مغز در چنین لحظاتی به شما اجازه ی گرفتن تصمیمات درست را نمی‌دهد و به احتمال زیاد، کمی بعد از آن از کارهای خود پشیمان خواهید شد. 
• روش‌هایی را برای آرام شدن خود پیدا کنید: اگر در چنین وضعیت‌هایی نمی‌توانید از سیستم پشتیبان خود کمک بگیرید یا خود را وادار به حرکت و ورزش بکنید، پس بهتر است برخی از تکنیک‌های آرام‌سازی را امتحان کنید از جمله تمرکز بر تنفس. این تکنیک‌ها باعث پاکسازی ذهن می‌شوند تا شما بتوانید درست‌تر فکر کنید. 
• کمک بگیرید: در نهایت، اگر فکر می‌کنید که وسواس فکری رابطه به حدی رسیده که دیگر نمی‌توانید کنترلش کنید یا زندگیتان را به هم ریخته است، مشاوره‌ی حرفه‌ای می‌تواند بهترین گزینه برایتان باشد. 

غلبه کردن بر این نوع استرس موجب می‌شود تا کنترل عواطف و احساسات خود را به دست بگیرید.

چگونه غلبه بر اضطراب موجب تقویت رابطه می‌شود؟

همانطور که قبلاً هم بدان اشاره شد، غلبه کردن بر اضطراب ناشی از وسواس فکری رابطه باعث می‌شود تا فرد بهتر بتواند احساسات و عواطف خود را تحت کنترل درآورد. یک رابطه‌ی مستقیم بین سلامت – موفقیت یک رابطه – با عمق درک شما از شریک زندگیتان، رفتارها و احساساتش وجود دارد. 

کاهش سطح استرس و اضطراب در یک رابطه موجب به وجود آمدن اعتماد متقابل میان طرفین می‌شود. با درک تاثیرات منفی که این وسواس فکری بر روی رابطه و کیفیت زندگی شما می‌گذارد، می‌توانید تغییرات مثبتی در پویایی رابطه‌ی خود ایجاد کنید. از سوی دیگر، غلبه بر اضطراب موجب برگشتن شادی به یک رابطه می‌شود به طوری که این شادی خود ذهن شما را برای داشتن یک رابطه‌ی سالم و موفق آماده می‌سازد. 

برای پیدا کردن ریشه‌های اضطراب‌های خود وقت بگذارید و در جهت برطرف کردن آن‌ها قدم بردارید. کاهش اضطراب و وسواس فکری رابطه موجب بهبود برقراری ارتباط میان دو طرف یک رابطه نیز می‌شود. هر چه ارتباط بیشتر شود، درک متقابل بهتر می‌شود و در نتیجه، رابطه تقویت می‌یابد. تنها کاری که باید انجام دهید، ایجاد یک الگوی جدید مغزی است که بتوانید از آن هنگام مواجه به وسواس فکری رابطه استفاده کنید. 

منبع: tinybuddha.com