خودخواهی
آیا از ویژگیهای افراد خودخواه آگاه هستید؟ گزارشات و آزمایشات بسیاری در مورد صفت خودخواهی، این خصیصه اخلاقی انجام شده است. بدونشک میدانید که خودخواهی یک ویژگی شخصیتی نامطلوب و غیراخلاقی محسوب میشود. در واقع افراد به دو دسته نوعدوست و خودخواه تقسیم شدهاند.
در هر جامعه اخلاقی نوعدوستی به طور معمول جز ویژگیها و فضیلتهای اخلاقی است. با این حال، برای درک بهتر این دو ویژگی باید دست به مقایسه بزنیم. به طور کلی صفت خودخواهی یک مفهوم ساده نیست، بلکه دارای پیچیدگیهای شخصیتی بسیار است. در نظر داشته باشید همه افراد خودخواه انسانهای بدی نیستند.
در این مطلب میخوانید:
صفت خودخواهی و نوعدوستی، دو خصیصه متناقض
طبق گزارشات به دست آمده، برای ارزیابی انواع شخصیتها، معیارهای خاصی وجود دارند. یکی از همین معیارهایی که تفاوت اساسی این دو خصیصه اخلاقی را مشخص میکند، میزان سازگاری افراد با محیط و انسانهای اطرافشان است. همچنین افراد خودخواه نمیتوانند در اجتماع ارتباطات قوی ایجاد کنند.
با بررسی سطوح بالاتر روانشناختی، خودشیفتگیها و انگیزههای خودخواهانه افراد نمایان میشوند. این انگیزهها در بیشتر مواقع مانعی بر سر راه کمکرسانی به دیگران به حساب میآیند. ماهیت این دو صفت شخصیتی، متناقض با یکدیگر است و پیامدهای بالینی متفاوتی به همراه دارد.
همگی تمایل به داشتن دوستی داریم که بیشتر نوعدوست باشد. افراد خودخواه اغلب نمیتوانند دوستان سودمندی برایمان باشند، بنابراین بیشتر تاثیر منفی خواهند داشت. البته نوعدوستی بیشازحد نیز عواقب خوبی به همراه ندارد، هر چند نیت نوعدوستان همیشه خیر است.
صفت خودخواهی بهتر است یا فداکاری؟
در طبیعت هر فردی فداکاری و خودخواهی وجود دارد. فداکاری برای بقا نسل انسان حائز اهمیت است. اما حفظ منافع شخصی نیز در تکامل بیشتر افراد تاثیر دارد. همانطور که میدانید قدرت همکاری و مراقبت از یکدیگر در راستای مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی امر مهمی به حساب میآیند. همچین افراد خودخواه نمیتوانند عدالت را به درستی برقرار کنند.
در مقابل، افراد فداکار بیشتر از سایر افراد پیشرفت میکنند و عمر روابطشان به طور معمول زیاد است. فداکاری یکی از ویژگیهایی به حساب میآید که انگیزه زندگی را افزایش میدهد. امروزه شرایط به صورتی تغییر کرده است که توجه به خود و دیگران باید به یک اندازه باشد. در ضمن افراط در هیچ خصیصه اخلاقی خوب نیست. اما برخلاف صفت خودخواهی، فداکاری سبب تسهیل در همکاری افراد غریبه با یکدیگر میشود.
خودخواه بودن در حال حاضر صفتی همهگیر شده است اما ماهیت و اساس آن غیراستاندارد به نظر میرسد. سوال مهمی در اینجا پیش میآید. چگونه میتوان بین این دو صفت اخلاقی تعادل برقرار کرد؟ بررسیهایی که در آزمایشگاه علوم اجتماعی انجام شد حاکی از شواهدی بود که افراد هم به خود و هم به دیگران اهمیت میدهند. اما به طور معمول هر فرد خودش را در اولویت قرار میدهد.
سخن آخر
در اینجا سعی کردیم شما را با دو شکل شخصیتی مرسوم آشنا کنیم. هر فردی که سازگاری روانی و شخصیتی بیشتری با سایر افراد دارد نوعدوست محسوب میشود و افرادی که در سطح اجتماع کمتر به دنبال برقراری ارتباط هستند، در گروه افراد خودخواه و خودپسند قرار میگیرند.
این در حالی است که خودخواهی بیشازحد نه تنها برای دیگران مضر به حساب میآید، بلکه گاهی برای خود فرد نیز آسیبی جدی به همراه خواهد داشت.
لینک منبع: frontiersin.org
پاسخها